wschodzić: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
nowe hasło na podstawie SJP Karłowicza i słowników Grzebieniowskiego i Walewskiego
(Brak różnic)

Wersja z 16:58, 24 paź 2009

wschodzić (język polski)

wymowa:
IPA/ˈfsxɔd͡ʑt͡ɕ/
znaczenia:

czasownik nieprzechodni

(1.1) wychodzić zza horyzontu, zjawiać się na niebie (głównie o ciałach niebieskich)
(1.2) (o roślinach) kiełkować, wyjść z ziemi
(1.3) przest. rozpocząć się, nadejść, wziąć początek[1]
(1.4) przest. przen. uśmiechać się komuś (gdy dopisuje mu szczęście)[1]
odmiana:
koniugacja VIa wschodz|ić; dk. wzjeść
przykłady:
(1.1) W lecie Słońce wschodzi wcześniej niż w zimie.
(1.1) Księżyc na nowiu wschodzi zza gór grzbietów... (G. G. Byron: Giaur, tłum. A. Mickiewicz)
(1.1) Jeno gdzieś na krańcach zaczynały wschodzić łuny dalekich pożarów. (W. S. Reymont: Rok 1794)
(1.2) U nas w ogródku zaczyna wschodzić zieloniutka trawa.
(1.3) Wschodzi nowy rok, więc życzmy sobie by był lepszy od poprzedniego.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) świtać (jedynie o Słońcu); (1.2) kiełkować; (1.3) rozpocząć się, zacząć się, nadejść, wziąć początek; (1.4) pot. uśmiechać się, pot. dopisywać
antonimy:
(1.1) zachodzić
wyrazy pokrewne:
czas. ndk. przest. wschadzać[1], dk. wzejść, st.pol. wznijść[1], przest. wzniść[1], gw. wzić[1]; rzecz. wschód; przym. wschodni
związki frazeologiczne:
wschodząca gwiazda, ktoś wschodzi, gdzie go nie posieli (=ktoś wschodzi, gdzie go nie posieją)
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5   Hasło „wzejść” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. VII: T-Y, Warszawa 1900–1927, s. 1134.
  2. Hasło „wschodzić” w: Tadeusz Grzebieniowski, Langenscheidt Polish Pocket Dictionary, Langenscheidt, 1990, ISBN 9780887291098, s. 745.
  3. Hasło „wschodzić” w: Stanisław Walewski, Langenscheidta kieszonkowy słownik polsko-niemiecki i niemiecko-polski, Langenscheidt, 1995, ISBN 3-468-11260-2, s. 517.