zamek

Wersja z dnia 23:01, 11 sty 2021 autorstwa Maitake (dyskusja | edycje) (zmodyfikowano jidysz)
Podobna pisownia Podobna pisownia: zámek

zamek (język polski)

 
zamek (1.1)
 
zamek (1.2)
 
zamek (1.3)
 
zamek (1.4)
wymowa:
?/i, IPA[ˈzãmɛk], AS[zãmek], zjawiska fonetyczne: nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) archit. bud. budynek warowny; zob. też zamek w Wikipedii
(1.2) techn. mechanizm zamykający drzwi, szuflady; zob. też zamek (mechanizm) w Wikipedii
(1.3) kraw. zapięcie garderoby, zob. zamek błyskawiczny.
(1.4) wojsk. element składowy broni palnej; zob. też zamek (broń) w Wikipedii
(1.5) sport. w hokeju: zamknięcie przeciwnika w tercji, gdy drużyna atakująca rozgrywa krążek w tercji przeciwnika nie pozwalając mu wyjść poza niebieską linię
(1.6) środ. zakład penitencjarny lub jego wydzielona część o zaostrzonym rygorze
odmiana:
(1.1,6)
(1.2-4)
przykłady:
(1.1) Hrabia mieszkał w zamku.
(1.2) Zamek w drzwiach się zaciął.
(1.2) Który klucz pasuje do tego zamka?
(1.3) Wolałabym spódnicę z dyskretniejszym zamkiem.
(1.4) Nie mogłem strzelić, zamek karabinu był zacięty.
składnia:
kolokacje:
(1.1) zamek warownybudować / zdobywać / oblegać zamek
(1.3) rozpiąć / rozpinać / zapinać / zapiąć zamek
synonimy:
(1.1) warownia, twierdza, forteca
(1.2) antaba, kłódka, skobel, zasuwa
(1.3) zamek błyskawiczny, suwak, ekler
antonimy:
(1.6) półotworek
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) kasztel
holonimy:
(1.4) pistolet
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. zamykanie n, zamknięcie n, zamykacz m, pozamykanie n
zdrobn. zameczek m
zgrub. zamczysko n
czas. zamykać ndk., zamknąć dk., pozamykać dk.
przym. zamkowy, wokółzamkowy, wewnątrzzamkowy, przyzamkowy, zamykany, zamykalny
związki frazeologiczne:
budować zamki na piasku / budować zamki na lodzie
etymologia:
(1.1) kalka z niem. Schloss; pierwotnie słowo zamek miało tylko w języku polskim znaczenie mechanizm służący do zamykania; w języku niemieckim zaś także znaczenie budowla obronna[1].
(1.1) źródłosłów dla białor. замак
(1.2) pol. zamykać
uwagi:
zob. też zamek (ujednoznacznienie) w Wikipedii
(1.3) zobacz też: Indeks:Polski - Ubrania
tłumaczenia:
źródła:
  1. Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 114, 115.