Wikisłownik

zielony

 To hasło wymaga dopracowania
Należy w nim poprawić: znaczenia 1.3 i 1.4 wydają się być tożsame i wymagają scalenia, a w konsekwencji niektóre elementy w innych sekcjach przenumerowania
Wszystkie hasła muszą używać odpowiedniego szablonu i być napisane w uporządkowany i zrozumiały sposób.

zielony (język polski) edytuj

zielony (1.1)
 
zielona (1.1) papryka
 
zielone (1.2) jeżyny
 
zieloni (2.1)
wymowa:
​?/i, IPA: [ʑɛˈlɔ̃nɨ], AS: [źelõny], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mający kolor czwartego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej trawy, szmaragdu, malachitu itp.[1]; mający kolor pochodny, powstały ze zmieszania kolorów podstawowych: żółtego i niebieskiego; zob. też barwa zielona w Wikipedii
(1.2) o roślinach, owocach: taki, który nie osiągnął dojrzałości, będący w stadium poprzedzającym dojrzałość; niedojrzały[1]
(1.3) pot. o barwie cery: blady z zielonkawym lub brunatnoszarym odcieniem, chorobliwie blady; szary, ziemisty[1]
(1.4) pot. mający szary, ziemisty kolor cery[1]
(1.5) lekcew. pot. przen. niedoświadczony, niewyrobiony, niemający rozeznania w jakiejś dziedzinie, zwykle młody[1]
(1.6) lekcew. pot. przen. niemający wiedzy na jakiś temat, zwykle młody[1]
(1.7) neol. ekol. ekologiczny, odnawialny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) pot. człowiek związany z ekologią; działacz na rzecz ochrony środowiska naturalnego

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(3.1) pot. zob. dolar

rzeczownik, rodzaj nijaki

(4.1) zob. zielone
odmiana:
(1.1-7)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mos/mzwmrzżnmosnmos
mianownikzielonyzielonazielonezielonizielone
dopełniaczzielonegozielonejzielonegozielonych
celownikzielonemuzielonejzielonemuzielonym
biernikzielonegozielonyzielonązielonezielonychzielone
narzędnikzielonymzielonązielonymzielonymi
miejscownikzielonymzielonejzielonymzielonych
wołaczzielonyzielonazielonezielonizielone
(2.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikzielonyzieloni
dopełniaczzielonegozielonych
celownikzielonemuzielonym
biernikzielonegozielonych
narzędnikzielonymzielonymi
miejscownikzielonymzielonych
wołaczzielonyzieloni
przykłady:
(1.1) Liście drzew są zielone, bo zawierają chlorofil.
(1.2) Te śliwki są jeszcze zielone, nie jedz ich.
(1.5) Jeśli chodzi o komputery, to jestem zielony; musisz mi pomóc.
(2.1) Pech chciał, że za każdym razem miejsce i plan budowy banku wywołują protesty zielonych i mieszkańców osiedli Kalisza[2].
składnia:
kolokacje:
(1.1) kolor zielony • barwa zielona • pigmentacja zielona • mieć / przybierać / przybrać kolor zielony (barwę zieloną) • zmienić / zmieniać kolor na zielony • odznaczać się kolorem zielonym (barwą zieloną) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) zielony (na zielono) • zielona farba • zielony lakier / barwnik / pigment / odcień • zielone światło • biało-czerwono-zielono-żółty • bladozielony • błękitnozielony • brudnozielony • brunatnozielony • brązowo-zielony • burozielony • ciemnozielony • czarno-zielony • czerwono-zielony • granatowozielony • jaskrawozielony • jasnozielony • mlecznozielony • niebieskawozielony • niebieskozielony • niebiesko-zielony • oliwkowozielony • szarawozielony • szarozielony • szmaragdowozielony • zgniłozielony • złocistozielony • żółtawozielony • żółtozielony • żółto-zielony • zielononiebieski • zielono-niebieski • zielonorudy • zielonozłoty • zielonooki • zielonowłosy • zielonoświątkowiec • zielonoświątkowy • zimozielony / wiecznie zielony / wieczniezielony • anolis zielony • ciemiernik zielony • drążyn zielony • dzięcioł zielony • głóg zielony • grzechotnik zielony • husarz zielony • ibis zielony • koczkodan zielony • kolcobrzuch zielony • krzyżak zielony • legwan zielony • mieczyk zielony • miodożer zielony • nawóz zielony • pasikonik zielony • Przylądek Zielony • pyton zielony • skoczek zielony • wargacz zielony • widłoząb zielony • wójcik zielony • złocik zielony • zmorsznik zielony • zrostniczek zielony • żółw zielony • las wiecznie zielony • zielony liść / zielony listek • zielony rynek • zielony barwnik / kolor / odcień • zielony samochód • zielony groszek • anakonda zielona • ateryna zielona • brzanka zielona • ciemiężyca zielona • czapla zielona • daglezja zielona / jedlica zielona • euglena zielona / klejnotka zielona • gąska zielona • jaszczurka zielona • kałdunica zielona • karma zielona / pasza zielona • lora zielona • łątka zielona • mamba zielona • mieszanka zielona • mięta zielona • olsza zielona • ozorka zielona • paletka zielona • pałątka zielona • pawian zielony • pseudopałanka zielona • ropucha zielona • rzekotka zielona • stułbia zielona • szklarka zielona • trzepla zielona • włośnica zielona • zanokcica zielona • żagnica zielona • żołna zielona • Zielona • Zielona Góra • zielona karta • zielona strzałka • zielona szkoła • zielona trawa • zielona odzież • Republika Zielonego Przylądka • światło zielone • rośliny wiecznie zielone • użytki zielone • Zielone Świątki • zielone oczy • ręce zielone od farby
(1.2) zielony pomidor • zielony jęczmień / owies • zielona czereśnia / jeżyna / malina / porzeczka / śliwka / truskawka / wiśnia • zielona pszenica • zielone jabłko • zielone żyto • zielone zboże
(1.3) zielona cera / twarz
(1.6) być zielonym w matematyce / z matematyki
(1.7) zielony prąd • zielona energia
(4.1) zielone pali się • przejechać na zielonym
synonimy:
(1.1) zdrobn. zieloniutki, zieloniuchny, zieleniutki, zieleniuchny; rzad. zielenisty
(1.2) niedojrzały
(1.5) niedoświadczony
(1.6) niedokształcony
(3.1) dolar
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) kolorowy, zimny
(1.3) blady
(2.1) ekolog, polityk
hiponimy:
(1.1) bladozielony, błękitnozielony, brudnozielony, brunatnozielony, burozielony, butelkowy, ciemnozielony, granatowozielony, groszkowy, grynszpanowy, jaskrawozielony, jasnozielony, limonkowy, malachitowy, miętowy, niebieskawozielony, niebieskozielony, oliwkowozielony, oliwkowy, pistacjowy, rezedowy, seledynowy, szarawozielony, szarozielony, szmaragdowozielony, szmaragdowy, trawiasty, zazieleniały, zgniłozielony, zielonkawy, złocistozielony, zzieleniały, żółtawozielony, żółtozielony
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. zielone nmos/n, ziele n, zielsko n, zioło n, zieleń ż, zieleniec mrz, zielonka ż, zielenica ż, zielenina ż, zielenizna ż, zieleniatka ż, zieleniak m, zieloność ż, zielnik ż, Zieleniec m, Zielona ż, Zielone, Zielonki nmos, Zieloni nmos, zielarz mos, zielarka ż, zieleniarstwo n, zielnictwo n
przym. zielonawy, zielonkawy, zielenisty, zielny
zdrobn. zieloniutki, zieloniuchny, zieleniutki, zieleniuchny
przysł. zielono, zielonkawo, zieleniście
czas. zielenić ndk., zielenić się ndk., zazielenić dk., zielenieć ndk., zazielenieć dk., pozielenieć dk., zzielenieć dk.
tem. słow. zielono-
skr. ziel.
związki frazeologiczne:
być zielonym • dostać zielone światło / zapalić zielone światło • czosnek ma głowę białą, a ogon zielony • gra w zielone / grać w zielone • iść na zieloną trawkę / pójść na zieloną trawkę • jak kukułka przyleci na suchy las, to będzie głodny czas, a jak zakuka w zielonym gaju, spodziewaj się urodzaju • nie mieć zielonego pojęcia • partia zielonych • rycerz zielonego stolika • zielona granica • wyjechać na zieloną trawkę / wyjazd na zieloną trawkę • zielona fala • zielona rewolucja • zielone płuca • zielony stolik • zielony jak ruta • zielony ludzik
etymologia:
pol. ziele + -ny[3][4]
uwagi:
(1.1) zobacz też: czerwony • pomarańczowy • żółty • niebieski • granatowy • fioletowy
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
(1.4-6) w liczbie mnogiej, w rodzaju męskoosobowym obok formy zieloni występuje także oboczna postać zieleni[1]
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6   Hasło „zielony” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. ↑ z Internetu
  3. ↑   Porada „kolory” w: Poradnia językowa PWN.
  4. ↑   Hasło „zielony” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=zielony&oldid=8375457”