róża

Podobna pisownia: roza • rozza • roză • roża • roža • Róza • Róża • róža • rōza

róża (język polski) edytuj

róża (1.1)

róża (1.2)

róża (1.3)

róże (1.4) pustyni

motyw róży (1.5) herbowej

róże (1.6) na pniu jodły

róże (1.8) kalafiora

róża (1.9)

róża (1.10) na torcie

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈruʒa], AS: [ruža]; ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) bot. rodzaj krzewów z rodziny różowatych; zob. też róża w Wikipedii

(1.2) kwiat róży (1.1)

(1.3) med. bakteryjna choroba skóry wywołana przez paciorkowce ropne; zob. też róża (choroba) w Wikipedii

(1.4) geol. skupienie kryształów w formie rozety; zob. też róża (geologia) w Wikipedii

(1.5) jeden z motywów w heraldyce; zob. też Poraj (herb szlachecki) w Wikipedii

(1.6) zmarszczka na korze kryjąca sęk; zob. też róża (wada drewna) w Wikipedii

(1.7) rel. grupa wiernych odmawiająca różaniec

(1.8) kulin. pot. cząstka kwiatu kalafiora lub brokuła

(1.9) łow. zgrubienie u nasady poroża zwierzyny płowej

(1.10) przedmiot przypominający różę (1.2)

(1.11) gw. węzeł, kokarda^[1]

(1.12) slang. przestęp. choroba weneryczna^[2]

(1.13) slang. więz. kara dyscyplinarna^[2]

(1.14) uczn. pochwała, nagroda^[2]

odmiana:

(1.1-7)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	róża	róże
dopełniacz	róży	róż
celownik	róży	różom
biernik	różę	róże
narzędnik	różą	różami
miejscownik	róży	różach
wołacz	różo	róże

przykłady:: (1.1) W tym roku zasadzę w ogrodzie róże.; (1.2) Chłopak dał swojej dziewczynie piękną różę na Dzień Kobiet.; (1.3) Do zakażenia różą dochodzi w wyniku urazu mechanicznego lub miejscowego upośledzenia krążenia.; (1.4) Róże barytowe bywają znajdowane na pustyniach w towarzystwie róż gipsowych.; (1.5) W herbie Rola widnieje srebrna róża w czerwonym polu i trzy kroje w rosochę.; (1.6) Na wszystkich gatunkach drzew z grubą, płytkową korowiną, występują róże kryjące sęki.; (1.7) Nasza róża spotyka się co piątek, o osiemnastej u pani Jadzi.; (1.8) Do zupy, należy podzielić brokuł na róże.; (1.9) Wyrastające z możdżeni poroże składa się z dwóch tyk, na których wyróżnia się róże, perły i odnogi.; (1.10) Urodzinowy tort Jacka ozdobiony był czekoladowymi różami.

składnia:

kolokacje:: (1.1) polna / dzika róża • róża ogrodowa / pnąca / miniaturowa / wielkokwiatowa / krzewiasta • hodować / pielęgnować / sadzić / przycinać / nawozić / pielić / rozsadzać róże; (1.2) bukiet / wiązanka / kosz róż • wręczyć / wręczać / podarować / przysłać róże • dziewczyna jak róża; (1.3) róża zgorzelinowa / pęcherzowa / krwotoczna / pełzająca (wędrująca) / nawrotowa • róża nowotworowa; (1.4) róża piaskowa • róża kamienna • róża pustyni • róża gipsowa • róża barytowa

synonimy:: (1.1) lud. babicha^[3], babidupa^[3], szypszyna^[3]; (1.2) książk. peryfr. królowa kwiatów; gw. (Górny Śląsk) rouza; (1.4) skupienie rozetowe

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:: (1.1) róża alpejska, róża bengalska, róża damasceńska, róża francuska, róża herbaciana, róża indyjska, róża jabłkowata, róża polna, róża stulistna^[2]

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. różanecznik^[4] m, różaniec m, różowiec m, Róża ż, Różyczka ż, różyca^[4] ż, różowce nmos, różowe nmos, różowate nmos, różanka^[4] ż

zdrobn. różyczka ż

czas. różowić ndk., różowieć ndk., zaróżowieć dk., zróżowieć dk., podróżować

przym. różany^[4], różowy^[4], różowawy, różowiutki, różańcowy, różowaty^[4]

przysł. różowo, różano

związki frazeologiczne:: nie ma róży bez kolców • życie usłane różami • droga usłana różami • róża Lutra • róża wiatrów • róża kompasowa • róża jerychońska • Róża Wschodu • na gnój i różę słońce jednako świeci • nie czas żałować róż, gdy płoną lasy • i na starym krzaku róże kwitną • podobne jak róża do makówki • między cierniem kwitną róże • w domu pokrzywa, róża za domem • róży co szkodzi, choć w pokrzywach stoi • po różach chodzić / po różach stąpać • kto róże zrywa, skaleczon bywa^[5], słać róże pod nogi^[5]

etymologia:: (1.1) łac. rosa^[1]; (1.3) < (1.1) podobieństwo koloru^[1]; (1.9) < (1.1) podobieństwo formy^[1]

uwagi:: (1.1) Istnieją także w botanice nazwy zawierająca słowo róża, które dotyczą roślin nienależących do różowatych; por. chińska róża, róża jerychońska, włoska róża i in.^[2]; (1.3) nie mylić z: różyczka, różyca; zob. też róża (ujednoznacznienie) w Wikipedii; zob. też róża w Wikicytatach

tłumaczenia:

angielski: (1.1) rose
arabski: (1.1) وردة ż, ورد
baskijski: (1.1) arrosa
białoruski: (1.1) ружа ż; (1.2) ружа ż
bułgarski: (1.1) роза ż
chorwacki: (1.1) ruža ż
czeski: (1.1) růže ż; (1.2) růže ż; (1.3) růže ż; (1.10) růže ż
dolnołużycki: (1.1) roža ż
duński: (1.1) rose w
esperanto: (1.1) rozo, rozarbo, rozujo; (1.2) rozo
fiński: (1.1) ruusu
francuski: (1.1) rose ż
górnołużycki: (1.1) róža ż
gruziński: (1.1) ვარდი (vardi)
hebrajski: (1.1) ורד ż
hiszpański: (1.1) rosal m; (1.2) rosa ż; (1.3) erisipela ż; (1.7) rosario m; (1.10) rosa ż
ido: (1.1) rozo; (1.2) rozo
islandzki: (1.1) rós ż
japoński: (1.1) 薔薇 (bara), バラ; (1.2) バラ; (1.10) バラ
jidysz: (1.1) רויז ż (rojz)
kaszubski: (1.1) róża ż
kataloński: (1.1) rosa ż; (1.2) rosa ż
litewski: (1.1) rožė ż
łaciński: (1.1) rosa ż
niemiecki: (1.1) Rose ż
norweski (bokmål): (1.1) rose
nowogrecki: (1.1) ροδή ż, τριανταφυλλιά ż; (1.2) ρόδο n, τριαντάφυλλο n; (1.3) ερυσίπελας n
osmański: (1.1) گول
rosyjski: (1.1) роза ż
rumuński: (1.1) trandafir m; (1.2) trandafir m
słowacki: (1.1) ruža ż; (1.2) ruža ż; (1.3) ruža ż; (1.10) ruža ż
szwedzki: (1.1) ros w
turecki: (1.1) gül
ukraiński: (1.1) троянда ż, рожа ż; (1.3) рожа ż, бешиха ż
węgierski: (1.1) rózsa
wilamowski: (1.1) rūz ż, ruz ż; (1.2) rūz ż, ruz ż; (1.3) rūz ż, ruz ż; (1.4) rūz ż, ruz ż; (1.5) rūz ż, ruz ż; (1.6) rūz ż, ruz ż; (1.7) rūza, ruza

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 17.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 18.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Łukasz Łuczaj, Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych, „Etnobiologia polska”, vol. 1/2011, s. 110.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 24.
↑ ^5,0 ^5,1 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 23.

róża (język kaszubski) edytuj

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) róża

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

[Nowakowska17"-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 17.

[Nowakowska18"-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 18.

[Łuczaj-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Łukasz Łuczaj, Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych, „Etnobiologia polska”, vol. 1/2011, s. 110.

[Nowakowska24-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 24.

[Nowakowska23-5] 5,0 ^5,1 Alicja Nowakowska, Róża w języku i kulturze, „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 23.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]