otwierać (język polski) edytuj

wymowa:
IPA[ɔtˈfʲjɛraʨ̑], AS[otfʹi ̯erać], zjawiska fonetyczne: zmięk.utr. dźw.i → j  ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. otworzyć)

(1.1) powodować, że coś przestaje być zamknięte
(1.2) rozpoczynać działanie jakiejś instytucji, firmy itp.; t. robić to szczególnie uroczyście, oddawać do użytku
(1.3) o prezencie: rozpakowywać
(1.4) rozchylać przylegające do siebie części
(1.5) rozkładać coś złożonego, rozpościerać
(1.6) znajdować się na czele, prowadzić
(1.7) med. operacyjnie udostępniać wnętrze jamy ciała do zabiegu lub operacji
(1.8) inform. uruchamiać program, ściągać stronę internetową, wyświetlać plik
(1.9) przen. daw. ukazywać, odsłaniać

czasownik zwrotny niedokonany otwierać się (dk. otworzyć się)

(2.1) przestawać być zamkniętym
(2.2) być zakładanym, rozpoczynać swoją działalność
(2.3) ulegać rozchyleniu lub rozpostarciu
(2.4) rozchylać się szeroko
(2.5) ujawniać swoje myśli, emocje, pragnienia
(2.6) stawać się gotowym na przyjęcie czegoś
(2.7) stawać się osiągalnym
(2.8) o ranie itp. zaczynać krwawić lub ropieć
(2.9) inform. uruchamiać się, wyświetlać się, ładować się
(2.10) przen. odsłaniać się, ukazywać się w całości
(2.11) przen. wychodzić na coś, być od strony czegoś
odmiana:
(1.1-9) koniugacja I
(2.1-11) koniugacja I
przykłady:
(1.1) Otwieraj drzwi przed gośćmi.
(1.2) Każdego ranka to on musi otwierać sklep.
(1.2) Naszą autostradę otwierano dwa razyraz dla polityków i dziennikarzy, a drugi raz pół roku później dla kierowców.
(1.3) Otwieraj już te prezenty! Nie mogę się doczekać.
(1.4) Tak rozmawiając, stryj mój otwierał i zamykał książkę z radością studenta (…)[1]
(1.5) Otwierała szeroko ramiona wybiegając z willi na powitanie dzieci.
(1.6) Pochód pierwszomajowy otwierał przewodniczący naszego związku zawodowego.
(1.7) Dentysta otwierał mi kanał dwie godziny, bo pomylił rentgeny.
(1.8) Zawsze jak otwieram ten program, to komputer mi się wyłącza.
(1.9) Droga prowadziła kręto i otwierała coraz to inne niespodziane, chwiejne, drobne rysy krajobrazu[2].
(2.1) Gdy otwierały się wrota, po raz pierwszy mogli zajrzeć do środka.
(2.2) Jutro otwiera się nowa galeria. Idziesz?
(2.4) Te kwiaty otwierają się rano i zamykają na wieczór.
(2.5) On już się przed nami otwierał, ale ty jak zawsze wszystko zepsułaś.
(2.6) Od kilku lat Szwajcarzy otwierają się na Europę.
(2.7) Dzięki temu otwierają się nowe możliwości.
(2.8) Rana mu się znowu otwiera.
(2.9) Ten film strasznie długo się otwiera.
(2.10) Za przylądkiem otwierał się brzeg piaszczysty, jałowy, miejsce bezpłodne litego piasku[3].
(2.11) Okna otwierały się na piękny ogród.
składnia:
(1.1-9) otwierać + B.
(2.11) otwierać się na + B.
kolokacje:
(1.7) otwierać jamę brzuszną / klatkę piersiową
synonimy:
(1.8) uruchamiać, włączać
antonimy:
(1.1) zamykać
(1.7) zamykać, zaszywać
(1.8) zamykać, wyłączać
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. otwarcie n, otwartość ż, otwieracz m, otwieranie n, otwór m, otworowanie n, otwornica ż
czas. otworzyć dk.
przym. otwarty, otwieralny, otworkowy
przysł. otwarcie
związki frazeologiczne:
nóż się w kieszeni otwieraotwierać swoje serce
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Juliusz Verne: Podróż do środka Ziemi
  2. Michał Sokolnicki: Czternaście lat, str. 461
  3. Stefan Żeromski: Uroda życia