kozioł (język polski) edytuj

 
kozioł (1.1)
 
kozioł (1.2)
 
kozioł (1.9)
 
kozioł (1.13)
 
kozioł (1.15)
wymowa:
IPA[ˈkɔʑɔw], AS[koźou̯], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) zool. dorosły samiec kozy; zob. też koza domowa w Wikipedii
(1.2) zool. samiec sarny; zob. też sarna w Wikipedii
(1.3) przen. uparty człowiek
(1.4) sport. odbicie piłki od ziemi; zob. też kozłowanie w Wikipedii
(1.5) muz. ludowy instrument muzyczny z grupy aerofonów stroikowych; zob. też kozioł (muzyka) w Wikipedii
(1.6) konstrukcja do noszenia cegieł
(1.7) umocnienie kalenicy dachu krytego strzechą
(1.8) drukarski stół z pochyłym blatem
(1.9) stojak do piłowania drewna; zob. też koziołek do cięcia drewna w Wikipedii
(1.10) stojak do suszenia siana
(1.11) stojak służący jako podpora
(1.12) siedzenie powożącego pojazdem zaprzęgowym
(1.13) karabiny (lub inna broń długa) ustawione na sztorc i oparte o siebie nawzajem
(1.14) st.pol. rodzaj mocnego piwa
(1.15) sport. przyrząd gimnastyczny, używany w akrobatyce
(1.16) daw. przen. człowiek niedbały[1]
(1.17) kolej. wózek do przewożenia wagonów szerokotorowych po torach węższych[2]
odmiana:
przykłady:
(1.2) Kolega zabrał złom z pyska upolowanego przeze mnie kozła.
składnia:
kolokacje:
(1.1) kozioł bezoarowykozioł europejskikozioł skalnykozioł śnieżny
kozioł odbojowykozioł oporowykozioł sieciowy
synonimy:
(1.1) cap
(1.2) rogacz
(1.5) kozioł ślubny, kozioł weselny, kozioł wielkopolski
antonimy:
(1.1) koza
(1.2) sarna
hiperonimy:
(1.1-2) ssak, zwierzę
(1.3) człowiek
(1.5) aerofon stroikowy
(1.7) kalenica
(1.9-11) stojak
(1.12) siedzenie
(1.13) broń
(1.14) piwo
(1.15) przyrząd gimnastyczny
hiponimy:
holonimy:
(1.2) pojazd zaprzęgowy
(1.7) dach
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. koźlina ż, koźlątko n, koza ż, kozłowanie n
zdrobn. koziołek m, koźlę n
czas. kozłować, koziołkować, przekoziołkować
przym. koźli, kozi, koziołkowy
związki frazeologiczne:
kozioł ofiarnyuparty jak koziołznać się jak kozioł na katarynce
etymologia:
uwagi:
zob. też kozioł w Wikipedii
tłumaczenia:
(1.16) zobacz listę tłumaczeń w haśle: niedbaluch
źródła:
  1. Kazimierz Nitsch, Z badań nad językiem polskim (z literatury chorwackiej), „Poradnik Językowy” nr 4/1908, s. 52.
  2. Danuta Buttler, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego. Terminologizacja wyrazów potocznych, „Poradnik Językowy” nr 2/1979, s. 63.