folwark (język polski) edytuj

 
folwark (1.1)
wymowa:
IPA[ˈfɔlvark], AS[folvark] ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) daw. duże, samodzielne gospodarstwo rolne wraz z kompleksem budynków gospodarczych i mieszkalnych[1], a należące do dworu lub do właściciela ziemskiego; zob. też folwark w Wikipedii
(1.2) przen. własność wspólna lub sfera publiczna traktowana przez kogoś jak prywatna
(1.3) daw. dom mieszkalny, w którym mieszka właściciel wioski lub czeladź[2]
(1.4) pot. na dużym przyjęciu dodatkowy stół dla dzieci[3]
odmiana:
(1.1-3)
przykłady:
(1.1) Mój dziadek pracował dawniej na folwarku przy koniach.
(1.1) W roku 1749 wysiano na folwarku pańskim 30 wierteli żyta, 4 pszenicy, 12 owsa, 18 jęczmienia, 3 grochu[4]
(1.2) Ten prezes traktuje spółdzielnię jak swój folwark.
(1.3) W ciągu zimy na folwarku mieszka zaledwie kilka osób, nawet bydło wypędza się do stepów, niekiedy odległych o kilkaset kilometrów[5].
składnia:
kolokacje:
(1.1) pracować / robić / nająć się na (w) folwarku • zatrudnić / nająć kogoś na (w) folwarku • włodarz / ekonom na folwarku • rządca folwarku • folwark pańszczyźniany
(1.2) traktować coś jak folwark • rządzić się jak na folwarku • czyjś folwark
(1.3) mieszkać / siedzieć na (w) folwarku
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) gospodarstwo
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz.
zdrobn. folwarczek m
przym. folwarczny
związki frazeologiczne:
co po folwarku, kiedy bieda na karkuczerwony folwarkfolwark bardziej włodarzowi pożyteczny niż panowi (sic!)kto ma folwarki, może mieć zegarkirozporządza się jak owczarek na folwarkurzemiosło stoi za folwark
etymologia:
niem. Vorwerk[2]
źródłosłów dla białor. фальварак, ros. фольварк, ukr. фільварок
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1.   Hasło „folwark” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1 Adam Adamowicz, Samuel Orgelbrand, Encyklopedyja powszechna, tom 9, nakładem S. Orgelbranda, Warszawa 1859–1868.
  3. Małgorzata Stefaniak, „Absztyfikant założył ancug”, czyli o niemieckich zapożyczeniach we współczesnej polszczyźnie potocznej, w: Język, Komunikacja, Informacja nr 6/2011, red. I. Koutny, P. Nowak, s. 220.
  4. Jan Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych, wyd. J. B. Langie, Gniezno 1883, s. 237.
  5. Ludwik Krzywicki, Dzieła, t. 6, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957, s. 545.

folwark (język wilamowski) edytuj

 
folwark (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
fuwyriḱfüwerikfūərweriḱ
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) folwark[1][2]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
  1.   Heinrich Anders, Gedichte von Florian Biesik in der Mundart von Wilamowice, nakładem Uniwersytetu Poznańskiego, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1933.
  2.   Hermann Mojmir, Wörterbuch der deutschen Mundart von Wilamowice, cz. S-Z, Polska Akademja Umiejętności, Kraków 1930‒1936, s. 577.