Mateusz

Mateusz (język polski)

wymowa:

IPA: [maˈtɛ^wuʃ], AS: [mate^u̯uš], zjawiska fonetyczne: epenteza ł  ​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

(1.1) imię męskie; zob. też Mateusz w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	Mateusz	Mateuszowie / Mateusze
dopełniacz	Mateusza	Mateuszów
celownik	Mateuszowi	Mateuszom
biernik	Mateusza	Mateuszów
narzędnik	Mateuszem	Mateuszami
miejscownik	Mateuszu	Mateuszach
wołacz	Mateuszu	Mateuszowie / Mateusze
depr. M. i W. lm: (te) Mateusze

przykłady:

(1.1) Mateusz lubi pić kakao.

składnia:

kolokacje:

(1.1) pan Mateusz • brat / kuzyn / wujek / dziadek Mateusz • mężczyzna imieniem (o imieniu) Mateusz • święty / błogosławiony Mateusz • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Mateusz • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Mateusz • otrzymać / dostać / przybrać imię Mateusz • dzień imienin / imieniny Mateusza • na Mateusza (o dniu) • Ewangelia Mateusza / Ewangelia wg św. Mateusza

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. Mateuszowa ż, Mateuszówna ż, Mateuszostwo lm mos, Mateuszkowa ż, Mateuszkówna ż, Maciej m, Mateuszew m, Mateuszewo n, Mateuszowo n

zdrobn. Mateuszek, Mati m

skr. Mt

przym. Mateuszowy, Mateuszkowy

związki frazeologiczne:

gdy na święty Mateusz śnieg przybieżał, będzie po pas całą zimę leżał • jeśli w dzień świętego Mateusza pięknie jest, tedy takie powietrze jeszcze cztery niedziele ma trwać • Mateusz bez dżdżów potoku da win do przyszłego roku • na świętego Mateusza dostanie kapusta kapelusza • na święty Mateusz jeśli mróz, jeszcze sanie do szopy włóż • na święty Mateusz płaszcz miej, a na święty Michał futro wdziej • niech po świętym Mateuszu chucha, kto sobie nie kupił kożucha • po świętym Mateuszu kiep, kto w kapeluszu • po świętym Mateuszu zimno chodzić w kapeluszu • pogoda Mateuszowa cztery niedziele się zachowa • pogoda na świętego Mateusza cztery niedziele się nie rusza • święty Mateusz dodaje chłodu i raz ostatni podbiera miodu • na Mateusza słońce grzeje, po Mateuszu wiatr ciepło wywieje

etymologia:

łac. Matthaeus < koine Ματθαῖος < hebr. מתתיהו (matityáhu) → dar Boga (od tego samego słowa pochodzi imię Maciej)

uwagi:

do XVI wieku imiona „Maciej” i „Mateusz” nie były w języku polskim rozróżniane; oba imiona mają tę samą etymologię i odpowiedniki w językach obcych; zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) Matthew, Matt
• arabski: (1.1) متى m
• baskijski: (1.1) Mateo
• czeski: (1.1) Matouš m
• esperanto: (1.1) Mateo
• francuski: (1.1) Matthieu m, Mathieu m
• galicyjski: (1.1) Mateo m
• górnołużycki: (1.1) Matej m, Mato m
• grenlandzki: (1.1) Mati
• gruziński: (1.1) მათე
• hiszpański: (1.1) Mateo m
• ido: (1.1) Mateo
• interlingua: (1.1) Mattheo
• kaszubski: (1.1) Matéùsz m; zdrobn. Matéùszk m, Mati m
• kataloński: (1.1) Mateu m
• łaciński: (1.1) Matthaeus m
• łotewski: (1.1) Matīss m
• niemiecki: (1.1) Matthäus m
• nowogrecki: (1.1) Ματθαίος m, Μάνθος m
• portugalski: (1.1) Mateus m
• rosyjski: (1.1) Матфей m, Матвей m
• słowacki: (1.1) Matúš m
• słoweński: (1.1) Matej m
• starogrecki: (1.1) Ματθαῖος m
• tagalski: (1.1) Mateo
• ukraiński: (1.1) Матвій m, Матей m
• wenecki: (1.1) Mateo m
• węgierski: (1.1) Máté
• wilamowski: (1.1) Mateja m
• włoski: (1.1) Matteo m

źródła: