חָכָם (język hebrajski) edytuj

transliteracja:
chacham
wymowa:
IPA/xaxam/
?/i
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mądry
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
(1.1) טפש
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. חכמה ż
przysł. בחכמה
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

חכם (jidysz) edytuj

transliteracja:
YIVO: khkhm; polska: chchm
transkrypcja:
YIVO: lp khokhem, lm khakhomim; polska: lp chochem, lm chachomim
wymowa:
IPA/ˈxɔxɛm/, lm /xaˈxɔmim/; IPA[ˈxɔxəm], lm [xaˈxɔmɪm]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) człowiek mądry / inteligentny / rozumny, ktoś rozważny / rozsądny[1][2][3]
(1.2) mędrzec, uczony[1][2][3]
(1.3) iron. ktoś głupi, głupiec, dureń, idiota, imbecyl, tępak[1][2]
odmiana:
(1.1-3) lp חכם; lm חכמים
przykłady:
(1.1) האָסט געטאָן ווי אַ חכם!‏ → Postąpiłeś bardzo mądrze. / Brawo! / Zuch z ciebie![1][2][3]
(1.1) קיין איבעריקער חכם איז ער ניט.‏ → Najmądrzejszy to on nie jest. / Rozumem nie grzeszy[3].
(1.3) חכם איינער!‏ → Dureń jeden! / Idiota skończony![1][2][3]
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) קלוגער מענטש
(1.2) געלערנטער
(1.3) בהמה, דאָס
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. חכמה, חכמנית, חכמת
forma żeńska חכמה
czas. חכמהן זיך, חכמהנען זיך
związki frazeologiczne:
גיי זײַ אַ חכם (און ווייס)‏ → kto by pomyślał, kto to mógł wiedzieć / przewidzieć[1][2][3]
etymologia:
hebr. חכם (chacham)
uwagi:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5   Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5   Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5   Hasło „xoxem” w: Аляксандар Астравух, Ідыш-беларускі слоўнік, Медисонт, Mińsk 2008, ISBN 978-985-6530-86-2, s. 877.