muł: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎muł ({{język polski}}): rozdzielenie znaczeń wg rodzajów, podział pokrewnych na dwie grupy, etymologia, tłum. be
Linia 1:
{{podobne|mul|Mull|mull|Müll}}
== muł ({{język polski}}) ==
{{w edycji}}
{{dopracować|polski|rozdzielić rodzaje}}
[[Plik:Mule-driver (4765264212).jpg|thumb|muł (1.1)]]
[[Plik:Karima,nile silt.jpg|thumb|[[wyschnięty]] muł (13.21)]]
{{wymowa}} {{IPA3|muw}}, {{AS3|muu̯}} {{audio|Pl-muł.ogg}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męskimęskozwierzęcy''
: (1.1) {{zool}} [[juczny]], [[wytrzymały]] [[mieszaniec]] [[ogier]]a [[osioł|osła]] [[i]] [[klacz]]y [[koń|konia]]; {{wikipedia|muł (ssak)}}
: (1.2) [[naturalny]],{{pot}} [[grząskimuskuł]]; [[i]]{{lm}} [[błotnisty]]'''muły''' [[osad]] [[zbiornikbiceps]]ówy, [[wodnymuskuł]]ch;y<ref name='Czeszewski'>{{wikipediaCzeszewski2006|muł (geologia)strony=180}}</ref>
''rzeczownik, rodzaj męskoosobowy''
: (1.3) {{pot}} {{pejor}} [[osoba]] [[powolny|powolna]], [[sprawiać|sprawiająca]] [[wrażenie]] [[nierozgarnięty|nierozgarniętej]]
: (12.41) {{pot}} {{pejor}} [[osoba]] [[upartypowolny|upartapowolna]], [[bardzo]] [[niechętnysprawiać|niechętnasprawiająca]] [[do]] [[zmiana|zmiany]] [[swój|swojegowrażenie]] [[zdanienierozgarnięty|zdanianierozgarniętej]]
: (2.2) {{pot}} {{pejor}} [[osoba]] [[uparty|uparta]], [[bardzo]] [[niechętny|niechętna]] [[do]] [[zmiana|zmiany]] [[swój|swojego]] [[zdanie|zdania]]
: (1.5) {{zgrub}} ''od'' [[muskuł]]; {{pot}} {{lm}} '''muły''' – [[biceps]]y, [[muskuł]]y<ref name='Czeszewski'>{{Czeszewski2006|strony=180}}</ref>
''rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy''
: (3.1) [[naturalny]], [[grząski]] [[i]] [[błotnisty]] [[osad]] [[zbiornik]]ów [[wodny]]ch; {{wikipedia|muł (geologia)}}
{{odmiana}}
: (1.1) (2.1) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = muł
|Mianownik lm = muły
|Dopełniacz lp = muła
|Dopełniacz lm = mułów
|Celownik lp = mułowi
|Celownik lm = mułom
|Biernik lp = muła
|Biernik lm = muły
|Narzędnik lp = mułem
|Narzędnik lm = mułami
|Miejscownik lp = mule
|Miejscownik lm = mułach
|Wołacz lp = mule
|Wołacz lm = muły
}}
: (13.21) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = muł
|Mianownik lm = muły
|Dopełniacz lp = mułu
|Dopełniacz lm = mułów
|Celownik lp = mułowi
|Celownik lm = mułom
|Biernik lp = muł
|Biernik lm = muły
|Narzędnik lp = mułem
|Narzędnik lm = mułami
|Miejscownik lp = mule
|Miejscownik lm = mułach
|Wołacz lp = mule
|Wołacz lm = muły
}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[nie|Nie]] [[dosięgnąć|dosięgną]] [[my|nas]] [[oni|ich]] [[muł]]y [[i]] [[ciężki]]e [[kardynalski]]e [[podjezdka|podjezdki]].''<ref>Zofia Kossak, ''Błogosławiona wina''</ref>.
: (13.21) ''[[tu|Tu]] [[z]] [[brzeg]]u [[być|jest]] [[muł]]u [[na]] [[kilka|kilku]] [[chłop]]ów. [[kto|Kto]] [[nie]] [[wiedzieć|wie]], [[jak]] [[sobie]] [[poradzić]], [[utopić|utopi]] [[się]] [[na pewno]].''<ref>Henryk Sienkiewicz, ''Krzyżacy''</ref>.
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) [[jechać]] / [[wieźć]] mułem ([[na]] mule) • [[pędzić]] muła
{{synonimy}}
: (13.21) [[szlam]], [[błoto]], [[nanos]], [[osad]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
Linia 60:
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: (1.1)
: {{zdrobn}} [[mułek]], [[mułeczek]], [[mulątko]]; {{zgrub}} [[mulisko]]
: {{rzecz}} [[mulica]], [[mułowiec]]{{f}}, [[przymułmulątko]], [[mul]], [[omułek]], [[namuł]], [[namulisko]]{{n}}
:: {{zdrobn}} [[mułek]] {{m}}
: {{czas}} [[mulić]], [[zamulić]], [[przymulić]], [[zmulić]], [[odmulić]]
:: {{zgrub}} [[mulisko]] {{n}}
: {{przym}} [[muli]], [[mulasty]], [[mułkowy]], [[przymulony]], [[mułowy]], [[mułowaty]], [[przymulasty]], [[zamulony]], [[omułkowy]], [[namułowy]], [[namuliskowy]]
: {{czas}} [[mulić]] {{ndk}}
: {{przym}} [[mułowy]], [[muli]], [[mułowaty]]
: (3.1)
: {{rzecz}} [[mułowiec]] {{m}}, [[mulisko]] {{n}}
:: {{zdrobn}} [[mułek]] {{m}}
: {{przym}} [[mułowy]], [[mulisty]], [[mulasty]], [[mułowaty]], [[zamulony]], [[mułkowy]]
{{frazeologia}}
: (1.1) [[uparty jak muł]] • [[starego muła ciężko pogonić]]
{{etymologia}}
: (1.1) {{etym|łac|mulus}} → muł (1.1)
: (3.1) {{etym|prasł|*mulъ}}<ref>{{WSJPonline|id=30235}}</ref>
: (1.3) ''od'' muł (1.2)
: (1.4) ''od'' muł (1.1)
{{uwagi}}
: (1.1) zobacz też: [[Indeks:Polski - Ssaki]]
{{tłumaczenia}}
: (1.42) {{zobtłum|uparciuchbiceps}}
: (12.52) {{zobtłum|bicepsuparciuch}}
* angielski: (1.1) [[mule]]; (13.21) [[slime]], [[mud]], [[sludge]]
* arabski: (1.1) [[بغل]]
* baskijski: (1.1) [[mando]]
* esperantorosyjski: (1.1) [[muloмул]] {{m}}; (13.21) [[ŝlimoіл]] {{m}}, [[мул]] {{m}}
* esperanto: (1.1) [[mulo]]; (3.1) [[ŝlimo]]
* francuski: (1.1) [[mulet]], [[mule]]
* hiszpański: (1.1,1.4) [[mula]] {{f}}, [[mulo]] {{m}}; (12.2) [[mula]] {{f}}; (3.1) [[limo]] {{m}}, [[légamo]] {{m}}
* interlingua: (1.1) [[mulo]]; (13.21) [[fango]]
* krymskotatarski: (1.1) [[şamır]]
* niemiecki: (1.1) [[Maultier]] {{m}}
* nowogrecki: (1.1,1.4) [[μουλάρι]] {{n}}, [[μούλος]] {{m}}; (12.2) [[μουλάρι]] {{n}}; (3.1) [[βόρβορος]] {{m}}
* portugalski: (1.1) [[macho]] {{m}}
* rosyjski: (1.1) [[мул]] {{m}}; (13.21) [[ил]] {{m}}
* szwedzki: (1.1) [[mula]] {{w}}; (13.21) [[dy]] {{w}}, [[gyttja]] {{w}}
* turecki: (1.1) [[katır]]
* ukraiński: (1.1) [[мул]] {{m}}; (13.21) [[мул]] {{m}}
* włoski: (1.1) [[mulo]] {{m}}; (12.42) [[mulo]] {{m}}
{{źródła}}
<references />