Wikisłownik

wschodzić: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Szpaner (dyskusja | edycje)
2197 edycji
temsłow + odm. + synonimy w aspekcie ndk. + dr.
Linia 4:
{{wymowa}} {{IPA3|ˈfsxɔʥ̑iʨ̑}}, {{AS3|fsχ'''o'''ʒ́ić}}, {{objaśnienie wymowy|ZM|BDŹW}}
{{znaczenia}}
''czasownik nieprzechodni niedokonany'' ({{dk}} [[wzejść]])
: (1.1) [[wychodzić]] [[zza]] [[horyzont]]u, [[zjawiać się]] [[na]] [[niebo|niebie]] ([[głównie]] [[o]] [[ciało niebieskie|ciałach niebieskich]])
: (1.2) (''o roślinach):'' [[kiełkować]], [[wyjśćwychodzić]] [[z]] [[ziemia|ziemi]]
: (1.3) {{przest}} [[rozpocząćrozpoczynać się]], [[nadejśćnadchodzić]], [[wziąćbrać]] [[początek]]<ref name="Karłowicz">{{Karłowicz1900|strony=1134|hasło=wzejść|tom=VII}}</ref>
: (1.4) {{przest}} {{przen}} [[uśmiechać się]] [[ktoś|komuś]] ([[gdy]] [[dopisywać|dopisuje]] [[on|mu]] [[szczęście]])<ref name="Karłowicz"></ref>
{{odmiana}}
{{odmiana}} {{koniugacjaPL|VIa}} wschodz|ić; {{dk}} [[wzejść]]
: (1.1-4) {{odmiana-czasownik-polski
| dokonany= nie
| koniugacja= VIa
| robię= wschodzę
| robi= wschodzi
| robią= wschodzą
| robiłem= wschodziłem
| robił= wschodził
| robiła= wschodziła
| robili= wschodzili
| robiono= wschodzono
| rób= wschodź
| robiąc= wschodząc
| robienie= wschodzenie
}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[w|W]] [[lato|lecie]] [[Słońce]] [[wschodzić|wschodzi]] [[wcześnie]]j [[niż]] [[w]] [[zima|zimie]].''
Linia 15 ⟶ 30:
: (1.1) ''[[jeno|Jeno]] [[gdzieś]] [[na]] [[kraniec|krańcach]] [[zaczynać|zaczynały]] [[wschodzić]] [[łuna|łuny]] [[daleki]]ch [[pożar]]ów.''<ref>W. S. Reymont: ''[[:s:Rok 1794/TOMIII|Rok 1794]]''</ref>
: (1.2) ''[[u|U]] [[my|nas]] [[w]] [[ogródek|ogródku]] [[zaczynać|zaczyna]] [[wschodzić]] [[zieloniutki|zieloniutka]] [[trawa]].''
: (1.3) ''[[wschodzić|Wschodzi]] [[nowy]] [[rok]], [[więc]] [[życzyć|życzmy]] [[sobie]], [[by]] [[być|był]] [[dobry|lepszy]] [[od]] [[poprzedni]]ego.''
{{składnia}}
{{kolokacje}}
Linia 21 ⟶ 36:
: (1.1) [[świtać]] (jedynie o Słońcu)
: (1.2) [[kiełkować]]
: (1.3) [[rozpocząćrozpoczynać się]], [[zacząćzaczynać się]], [[nadejśćnadchodzić]], [[wziąćbrać]] [[początek]]
: (1.4) {{pot}} [[uśmiechać się]], {{pot}} [[dopisywać]]
{{antonimy}}
Linia 30 ⟶ 45:
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{czasrzecz}} [[wschód]] {{ndkm}}, [[Wschód]] {{m}}, [[wschodzenie]] {{n}}
: {{czas}} {{przest}} [[wschadzać]] {{ndk}}<ref name="Karłowicz"></ref>, {{dk}} [[wzejść]], {{starop}} [[wznijść]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{przest}} [[wzniść]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{gwara}} [[wzić]]<ref name="Karłowicz"></ref>
: {{rzecz}} [[wschód]], [[Wschód]], [[wschodzenie]]
: {{przym}} [[wschodni]]
: {{formsłowtemsłow}} [[wschodnio-]]
{{frazeologia}}
{{frazeologia}}: [[wschodząca gwiazda]] • [[Kraj Wschodzącego Słońca]] • [[ktoś wschodzi, gdzie go nie posieli]] (= [[ktoś wschodzi, gdzie go nie posieją]]) • [[rynek wschodzący]]
{{etymologia}}
{{uwagi}}
Linia 44 ⟶ 60:
* interlingua: (1.2) [[germinar]]
* islandzki: (1.1) [[koma]] [[upp]], [[renna]] [[upp]]
* jidysz: (1.1-) [[אויפֿגיין]] (1.2) ;[[אויפֿגיין]]
* łaciński: (1.1) [[oriri]]
* niemiecki: (1.1-) [[aufgehen]]; (1.2) [[aufgehen]]<ref>{{Walewski1995|strony=517|hasło=wschodzić}}</ref>
* szwedzki: (1.1) [[stiga upp]], [[gå upp]]; (1.2) [[komma upp]]
* włoski: (1.1) [[sorgere]]; (1.2) [[spuntare]], [[germogliare]]
{{źródła}}
<references />
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/wiki/wschodzić”