Wikisłownik

kobieta

kobieta (język polski) edytuj

 
kobieta (1.1)
wymowa:
​?/i, IPA: [kɔˈbʲjɛta], AS: [kobʹi ̯eta], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j 
​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) dorosły człowiek płci żeńskiej; zob. też kobieta w Wikipedii
(1.2) daw. obraź. osoba płci żeńskiej[1][2]
(1.3) pot. żona[2] lub dziewczyna
odmiana:
(1.1-3)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikkobietakobiety
dopełniaczkobietykobiet
celownikkobieciekobietom
biernikkobietękobiety
narzędnikkobietąkobietami
miejscownikkobieciekobietach
wołaczkobietokobiety
przykłady:
(1.1) Seksizm życzliwy dotyczy właśnie przekonań o tym, że kobiety są wyjątkowe, wymagają opieki i ochrony, są uzupełnieniem mężczyzny, który bez życiowej partnerki nie będzie szczęśliwy[3].
(1.3) Budzę się rano z moją kobietą u boku – wspaniale. Czego chcieć więcej od życia…[4]
składnia:
kolokacje:
(1.1) być / stawać się kobietą • czasopismo dla kobiet • prawa kobiet
(1.3) moja[2] / twoja / jego kobieta
synonimy:
(1.1) pani; przest. niewiasta, białogłowa; żart. babka, baba; pogard. babsko; reg. śl. żyńsko; symbol. ♀; skr. K
(1.3) żona[2], pot. baba[2], moja[2]
antonimy:
(1.1) mężczyzna
(1.3) chłop[2], facet
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. kobiecość ż, kobieciarstwo n, kobieciarz mos
zdrobn. kobietka ż, kobieciątko n, kobiecina ż, kobiecinka ż
zgrub. kobiecisko n, kobieton mzw
przym. kobiecy
przysł. kobieco, po kobiecemu
związki frazeologiczne:
kobieta zmienną jest • kobieta fatalna • kobieta lekkich obyczajów • kobieta wyzwolona • kobieta sukcesu • kobieta czyjegoś życia • kobieta z przeszłością • kobieta upadła • kobieta w kwiecie wieku • kobieta w wieku balzakowskim • wino, kobiety i śpiew • w kobiecym sercu społem mieszka diabeł z aniołem • z kobietami wielka bieda, lecz bez kobiet żyć się nie da; zobacz też: przysłowia o kobiecie
etymologia:
(1.1) od (1.2)[1]
(1.2) st.pol. kob → chlew (jedna z możliwości; obrządzanie świń należało do obowiązków kobiecych) lub st.pol. koba → kobyła, albo jeszcze inne. Dziwna końcówka „-ieta” zgadza się z końcówkami ówczesnych (XVI w.) imion „Bieta”, „Elżbieta”, „Greta”, „Markieta”. Słowo „kobieta” weszło w użycie dopiero w XIX wieku, wypierając określenie „niewiasta”. Wcześniej było mianem obelżywym, uwłaczającym; w okresie między 1550-1700 obecnym prawie wyłącznie w tzw. literaturze sowizdrzalskiej, fraszkach.[5]
(1.1) źródłosłów dla białor. кабета
uwagi:
zob. też kobieta w Wikicytatach
tłumaczenia:
(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: żona
źródła:
  1. ↑ 1,0 1,1 Halina Kurkowska, O zmianach znaczeń wyrazów, „Poradnik Językowy” z. 3, 1949, s. 14.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Jan Łoś, Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa w dawnej Polsce, „Język Polski” nr 1/1914, s. 3.
  3. ↑ Anna Stefaniak, Michał Bilewicz, Mikołaj Winiewski, Uprzedzenia w Polsce, s. 210.
  4. ↑ Dawid Piątkowski, Ego vs Ja, 2016.
  5. ↑   Hasło „kobieta” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=kobieta&oldid=8321107”