Podobna pisownia Podobna pisownia: czerwòny

czerwony (język polski) edytuj

czerwony (1.1)
 
czerwony (1.1) flaming
wymowa:
?/i, IPA[ʧ̑ɛrˈvɔ̃nɨ], AS[červõny], zjawiska fonetyczne: nazal.
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mający kolor pierwszego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej krwi, truskawki itp.; mający kolor podstawowy; zob. też barwa czerwona w Wikipedii
(1.2) pot. pogard. polit. komunistyczny, lewicowy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) pot. pogard. polit. komunista, socjalista[1]
odmiana:
(1.1)
(2.1)
przykłady:
(1.1) W sklepie widziałem paprykę zieloną, czerwoną i żółtą.
(1.2) Ja jeszcze raz do tego wrócę, bo to czerwona propaganda jest, więc do wątku pasuje. To nieprawda, że kapitaliści doprowadzili do takiej sytuacji, tylko CWANI SOCJALIŚCI, którzy celowo podawali się za kapitalistów[2].
(2.1) Uważam, że wszystkich czerwonych trzeba powsadzać do kryminału.
składnia:
kolokacje:
(1.1) kolor czerwony • barwa czerwona • pigmentacja czerwona • mieć / przybierać / przybrać kolor czerwony (barwę czerwoną) • zmienić / zmieniać kolor na czerwony • odznaczać się kolorem czerwonym (barwą czerwoną) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) czerwony (na czerwono) • czerwona farba • czerwony lakier / barwnik / pigment / odcień • czerwone światłobiało-czerwonybladoczerwonybrunatnoczerwonyceglastoczerwonyciemnoczerwonyjaskrawoczerwonyjasnoczerwonykarminowoczerwonykasztanowatoczerwonykrwistoczerwonyliliowoczerwonymalinowoczerwonyognistoczerwonypomarańczowoczerwonyrdzawoczerwonyróżowoczerwonyrudoczerwonyszkarłatnoczerwonyżółtoczerwonybiało-czerwono-niebieskibiało-czerwono-zielono-żółtyczerwonawyczerwono-białyczerwonobrązowyczerwonobrunatnyczerwono-brunatnyczerwonopomarańczowyczerwonopurpurowyczerwono-zielonyczerwonozłotyczerwono-złotyczerwonopiennyczerwonoskóryczerwonoskrzydłyczerwone jagodybarszcz czerwonybengalik czerwonybniec czerwonybodziszek czerwonybystrzyk czerwonycedr czerwonydąb czerwonydujker czerwonygrotnik czerwonyklon czerwonykoral czerwonykoralicowiec czerwonykulbak czerwony / korwin czerwonykoźlarz czerwonykurek czerwonymaślak czerwonymuchomor czerwonyneon czerwonyświerk czerwonytragopan czerwonywiąz czerwonyzasłonak czerwonyzmorsznik czerwonyżmijowiec czerwonyczerwony cedrCzerwony Krzyżczerwony olbrzymczerwony sztandarczerwony złotyczerwony żelaziak • czerwony barwnik / kolor / odcień • czerwony od ogniaktoś czerwony z gniewu / ze złości • czerwony blask • czerwony lakier do paznokciborówka czerwonabuławinka czerwonakoniczyna czerwonakrwinka czerwonakrwinka czerwona jądrzastaczerwona gwiazdaczerwona kapustaczerwona kartkaCzerwona Księgaczerwona rasa bydła • czerwona cegła / dachówka • czerwona szminka • czerwona jarzębina / papryka / porzeczka / róża • czerwona krew • czerwona budka telefoniczna / skrzynka pocztowaMorze Czerwoneczerwone ciałko krwiczerwone wino • czerwone jabłkoczerwone beretyręce czerwone od farby • czerwone korale
(2.1) partia / ugrupowanie czerwonych
synonimy:
(2.1) bolszewik, lewak
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) kolorowy, ciepły
hiponimy:
(1.1) amarantowy, bladoczerwony, bordowy, brunatnoczerwony, buraczkowy, burgundowy, ceglany, ceglastoczerwony, ceglasty, ciemnoczerwony, ciemnowiśniowy, cynobrowy, czerwonawy, jaskrawoczerwony, jasnoczerwony, kalinowy, karmazynowy, karminowoczerwony, karminowy, kasztanowatoczerwony, koralowy, krasny, krwistoczerwony, liliowoczerwony, mahoniowy, makowy, malinowoczerwony, malinowy, ognistoczerwony, ognisty, pąsowy, poczerwieniały, pomarańczowoczerwony, pomidorowy, poziomkowy, przekrwiony, purpurowy, różowoczerwony, rdzawoczerwony, rubinowy, rudoczerwony, rudy, szkarłatny, wiśniowy, zarumieniony, żółtoczerwony
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. czerwonak mzw, zaczerwienienie n, czerw mzw, czerwień ż, czerwieniec m, czerwonka ż, czerwienienie n, czerwone n, czerwoność ż, czerwieniak m, czerwończyk m
czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.
przym. czerwonawy
przysł. czerwonawo, czerwono
tem. słow. czerwono-
związki frazeologiczne:
Armia CzerwonaCzerwony Kapturekbiało-czerwonyczerwona burżuazjaczerwony jak burakczerwony jak ćwikczerwony kurczerwony pasekczerwona zarazaczerwony złotyczerwona dzielnicaprzysłowie: co czerwone, to piękne, a co słodkie, to dobre[3]
etymologia:
(1.1) pol. czerw + -ny[4][5]
(2.1) od koloru (1.1) wybranego przez komunistów na symbol
uwagi:
(1.1) zobacz też: pomarańczowyżółtyzielonyniebieskigranatowyfioletowy
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
tłumaczenia:
(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: komunista
źródła:
  1.   Hasło „czerwony” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. z Internetu
  3. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.
  4.   Porada „kolory” w: Poradnia językowa PWN.
  5.   Hasło „czerw” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.