cóż

cóż (język polski)

wymowa:

IPA: [ʦ̑uʃ], AS: [cuš], zjawiska fonetyczne: wygł. ​

​

znaczenia:

zaimek rzeczowny pytajny

(1.1) Wprowadza pytania o orzeczniki. W porównaniu z zaimkiem co dodatkowo wyraża silne emocje, zwykle zniecierpliwienie lub zdziwienie.

(1.2) Tworzy pytania retoryczne. Znamionuje silne emocje, zwykle zniecierpliwienie lub zdziwienie.

zaimek przysłowny pytajny

(2.1) czegoż, czegóż, czemuż, na cóż, po cóż = dlaczego. Znamionuje silne emocje, zwykle zniecierpliwienie lub zdziwienie.

partykuła

(3.1) Wprowadza pytanie. Znamionuje silne emocje, zwykle zniecierpliwienie lub zdziwienie.

(3.2) Wzmocnienie następującego komunikatu, zwykle negatywnego.

wykrzyknik

(4.1) rzad. książk. Wyrażający zdziwienie, zaskoczenie

odmiana:

(1) lp cóż, czegoż / czegóż, czemuż, cóż, czymże, czymże, –; blm

(2) nieodm.

(3) nieodm.

(4) nieodm.

przykłady:

(1.1) Cóż nam dzisiaj przyniosłeś?

(1.1) Cóżeś ty uczynił?

(1.1) Czegóż wam więcej trzeba?

(1.2) Cóż było robić…

(1.2) Czegoż tam nie było!

(2.1) Na cóż nam to było?

(2.1) Czemuż tego nie powiedziałeś?

(3.1) Cóż tak biegasz dookoła?

(3.1) Cóżeście tacy zdziwieni?

(3.2) Cóż… Nie mam wyjścia.

(3.2) Cóż. Nie wyszło, ale świat się nie skończył.

(3.2) Cóż… To nie była jego żona.

(3.2) Franek dostał celujący z matmy. Cóż, to do niego podobne.

(4.1) Posłuchaj, ojcze. – Cóż? (Henryk Ibsen, Wróg ludu)

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

(a) cóż dopiero

cóż stąd

cóż (to) za

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (3.2) well
• chiński standardowy: (1.1) 什么 (shénme); (3.1) 什么 (shénme); (3.2) 真 (zhēn); (4.1) 真 (zhēn)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (3.2)
• rosyjski: (3.2) ну что ж
• szwedzki: (3.2) tja

źródła: