bogaty (język polski) edytuj

 
bogate (1.2) zdobienie
wymowa:
IPA[bɔˈɡatɨ], AS[bogaty], ?/i
znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) posiadający duży majątek lub osiągający wysokie dochody
(1.2) taki, który obfituje w coś
(1.3) dający dużą możliwość wyboru
odmiana:
(1.1-3)
przykłady:
(1.1) Wielu biznesmenów jest bogatych.
(1.2) Owoce bogate w witaminy.
(1.3) W sklepach jest bardzo bogaty wybór produktów.
składnia:
kolokacje:
(1.2) bogaty w treść
synonimy:
(1.1) dostatni, majętny, zamożny, zasobny; pot. dziany, nadziany, forsiasty, przy forsie; reg. śl. piniynżyty
(1.2) obfity, zasobny, okazały, wystawny
(1.3) obfity, zasobny, rozmaity, (prze)różny, różnorodny, wieloraki
antonimy:
(1.1) zob. biedny
(1.2) ubogi
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) dobrze sytuowany[1]
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. bogatkowate nmos, bogactwo n, bogacz m, bogaczka ż, bogacenie n, wzbogacanie n, wzbogacenie n, ubogacenie n, ubogacanie n, bogatość ż
czas. bogacić ndk., wzbogacać ndk., wzbogacić dk., ubogacać ndk., ubogacić dk.
przysł. bogato
związki frazeologiczne:
bogatego i na szubienicy diabli nie wezmą, a biednemu człowiekowi lada sznurek robi amen[2]chata bogata nie węgłami, ale pierogaminie każdy dobry, kto bogatynie ten bogaty, kto ma dukatybogatemu to i byk się ocielibywałemu łgać, bogatemu kraść
etymologia:
od prasł. *bogatъ[3], od rdzenia prasł. *bog-bogactwo[4]
powiązane z powiązane etymologicznie ze słowami bogactwo, niebogi i ubogi; wg części etymologów (m. in. Aleksandra Brücknera[5] i Franciszka Sławskiego) również z bóg, bogini i bożek, inni (m. in. Andrzej Bańkowski) podważają tę tezę[4]
por. białor. багаты, bułg. богат, chorw. bogat, czes. bohatý, dłuż. bogaty, głuż. bohaty, mac. богат, ros. богатый, rum. bogat, scs. богатъ, słc. bohatý słń. bogat i ukr. бага́тий
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Hasło „dobrze sytuowany” w: Lidia Wiśniakowska, Słownik wyrazów bliskoznacznych PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 978-83-01-14780-8.
  2. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 6.
  3. Chciałabym się dowiedzieć jaka jest etymologia słowa nieboszczyk. Spotkałam się z określeniem ktoś kto uszczknął nieba. w: Poradnia językowa UŚ.
  4. 4,0 4,1   Porada „ubogi” w: Poradnia językowa PWN.
  5.   Hasło „bóg” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.

bogaty (język dolnołużycki) edytuj

wymowa:
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) bogaty (mający dużo pieniędzy)
odmiana:
(1.1) st. wyższy bogatšy; st. najwyższy nejbogatšy
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
(1.1) chudy
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. bogatstwo n
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła: