עס (jidysz) edytuj

transliteracja:
YIVO: es; polska: es
wymowa:
IPA/ɛs/; IPA[ɛs]
znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) … trzeciej osoby liczby pojedynczej rodzaju nijakiego ono
(1.2) … nawiązujący do wcześniejszej wypowiedzi to

partykuła

(2.1) … służąca jako podmiot pozorny do tworzenia konstrukcji bezosobowych; nie tłumaczy się na język polski
(2.2) … służąca jako podmiot pozorny do przesunięcia podmiotu rzeczywistego na pozycję po orzeczeniu; nie tłumaczy się na język polski
(2.3) … służąca jako dopełnienie pozorne czasowników przechodnich; nie tłumaczy się na język polski
(2.4) … służąca do tworzenia konstrukcji uwydatniających to

rzeczownik, rodzaj męski

(3.1) litera s / S, es[1]

czasownik, forma fleksyjna

(4.1) zob. עסן
odmiana:
(1.1-2) lp נאָמ עס, פּאָס זײַן, ד אים, אַ עס ‖ lm זיי
(2.1-4) nieodm.
(3.1) lp עס; lm עסן
przykłady:
(1.1) דאָס קינד וויל עסן, וויינט עס.‏ → Dziecko chce jeść, więc (ono) płacze[1].
(1.2) ווי שטעלט איר זיך עס פֿאָר?‏ → Jak pan to sobie wyobraża?
(2.1) עס איז קאַלט.‏ → Jest zimno.
(2.2) עס זײַנען געקומען צוויי מענטשן.‏ → Przyszło dwoje ludzi.
(2.3) ווייניק ווער עס ווייסט, אַז…‏ → Mało kto wie, że
(2.4) ער האָט עס צעבראָכן דאָס גלאָז!‏ → To on rozbił szkło!
(2.4) אים האָט מען עס גערופֿן.‏ → To jego wołano.
(2.4) וואָס טוט זיך עס מיט איר?‏ → Co to się z nią dzieje?
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1-2) śwn. , por. niem. es
uwagi:
(1.1-2) zobacz też: איךדוערזיעסמיראירזיי
(1-2) Występuje również w formie ściągniętej ס׳ (s’) oraz w wariancie סע (se). Formy ס׳ i סע używane są wyłącznie przed czasownikiem, przy czym ס׳ stoi zwykle przed samogłoską lub pojedynczą spółgłoską, natomiast סע – przed zbitką spółgłoskową. Po czasowniku stosowana jest zasadniczo tylko forma עס (es), która może też stać przed czasownikiem[2].
źródła:
  1. 1,0 1,1   Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273.
  2. William B. Lockwood, Lehrbuch der modernen jiddischen Sprache (mit ausgewählten Lesestücken), Helmut Buske Verlag, Hamburg 1995, ISBN 3-87118-987-1, s. 64.