żelazny (język polski) edytuj

wymowa:
IPA[ʒɛˈlaznɨ], AS[želazny] ?/i
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) wykonany z żelaza lub zawierający żelazo
(1.2) dotyczący żelaza
(1.3) przen. wytrzymały fizycznie, psychicznie, odporny, mocny, silny, twardy jak żelazo[1]
(1.4) przen. ściśle przestrzegany[2]
(1.5) przen. funkcjonujący w niezmienionej postaci[2]
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Dobywając się ciągle bezskutecznie, spostrzegł, że bramę zamykała tylko żelazna zasuwka z drugiej strony[3].
(1.2) Obszar ten był zamieszkany już w epoce kamienia i stał się ważnym ośrodkiem przemysłu żelaznego w czasach Imperium Rzymskiego[4].
(1.2) Mam zgłosić się do punktu szczepień na ul. Żelaznej w najbliższą środę.
składnia:
kolokacje:
(1.2) przemysł żelazny • sklep żelazny
(1.3) żelazny charakter • żelazna kondycja • żelazna wola • żelazne zdrowie
(1.4) żelazna dyscyplina / logika • żelazne zasady
(1.5) żelazny kapitał / repertuar • żelazna porcja / rezerwa • żelazne zapasy
synonimy:
(1.1) gw. (Górny Śląsk) żelazowy
(1.3) niepodatny, nieugięty, niezłomny, odporny, twardy, wytrzymały, zahartowany; przest. hartowny
(1.4) absolutny, bezwarunkowy, bezwzględny
(1.5) nienaruszalny, trwały
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) metalowy
hiponimy:
(1.1) stalowy, żeliwny
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. żelazo n, żelazko n, żelazowiec mrz, żelazownik mrz
przym. żelazowy, żelazisty
związki frazeologiczne:
Krzyż Żelaznylist żelaznyrządzić żelazną rękąsłuchać jak bajki o żelaznym wilkuz żelazną konsekwencjążelazna damażelazna kurtynażelazne hufceŻelazny Kanclerzżelazny ptak
etymologia:
pol. żelazo
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1.   Hasło „żelazny” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1   Hasło „żelazny” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Walery Łoziński: Zaklęty dwór
  4. z Wikipedii