śpiący (język polski) edytuj

 
śpiący (1.1) mężczyzna
 
śpiący (2.1) pies
wymowa:
IPA[ˈɕpʲjɔ̃nʦ̑ɨ], AS[śpʹi ̯õncy], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal.asynch. ą i → j  ?/i
znaczenia:

czasownik, forma fleksyjna

(1.1) ims. przymiotnikowy czynny od: spać; taki, który już śpi

przymiotnik

(2.1) taki, któremu chce się spać

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(3.1) gw. taniec ludowy[1], odmiana lub fragment kujawiaka
odmiana:
(1.1)
(2.1)
(3.1)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) drzemiący
(2.1) senny, ospały, zaspany
(3.1) kolebany, ksebka
antonimy:
(1.1) przytomny, czuwający
(2.1) rozbudzony
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. spanie n, śpiączka ż, śpioch m, śpiochy mos
czas. spać ndk., sypiać ndk., przysypiać ndk., przysnąć dk., pospać dk., przesypiać ndk., przespać dk., wyspać się dk., wysypiać się ndk., zasypiać ndk., zaspać dk.
przym. wyspany, zaspany
przysł. śpiąco
związki frazeologiczne:
śpiący rycerzśpiąca królewnaśpiący policjantprzysłowia: kot śpiący myszy nie chwytagdy siedmiu braci śpiących krople dżdżu przynosi, na siedmiotygodniową wilgoć się zanosijaka pogoda w siedem braci śpiących, taka przez siedem tygodni następującychnie trzeba śpiącego lwa budzićkto pacierz mówi leżący, tego Pan Bóg słucha śpiący
etymologia:
uwagi:
(3.1) Odmiana rzeczownika śpiący jest nietypowa, analogiczne rzeczowniki – chodzony, goniony – mają odmianą męskozwierzęcą, a więc powiemy Tańczono chodzone, gonione (w liczbie mnogiej), ale tańczono śpiących. Być może wynika to z gwarowego charakteru wyrazu.
tłumaczenia:
źródła:
  1.   Hasło „śpiący” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1 2,2 Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Wiedza Powszechna, Warszawa 1997, ISBN 978-83-214-1375-4.