Indeks:Słownik języka śląskiego

Słowniczek etnolektu śląskiego edytuj

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U W Z Ż

imionanazwy geograficznemiary czasukartyokreślenia z dialektu górników i techniczne
Charakterystyczne zwroty

Skróty użyte w słowniku

A edytuj

     (do góry strony)

B edytuj

     (do góry strony)

C edytuj

     (do góry strony)

Ć edytuj

     (do góry strony)

D edytuj

     (do góry strony)

E edytuj

  • e – dobrze (ŚC)
  • echt – wyraźnie
  • efyj – strzał zewnętrzną częścią stopy (w piłce nożnej)
  • egal – obojętnie (ganc egal – wszystko jedno)
  • ek – zakręt, róg
  • eka – poprzeczka, kąt
  • eklerować – tłumaczyć, wyjaśniać
  • eknąć się – pochylić się
  • ekstra – specjalnie
  • elefant – słoń
  • eli – jeśli, jeżeli, czyli
  • elwer – jedenastka (rzut karny), bezrobotny
  • enta – szczupak (skok do wody), kaczka, upadek (np pośliznąć się: "wywalić enta")
  • epa – torba plastikowa, reklamówka
  • epny – wielki
  • erbnyć, erbnąćzob. chabnąć, odziedziczyć
  • erplich – spadek po kimś
  • eszcze – jeszcze
  • etla – motor, motorower

     (do góry strony)

F edytuj

     (do góry strony)

G edytuj

     (do góry strony)

H edytuj

     (do góry strony)

I edytuj

     (do góry strony)

J edytuj

     (do góry strony)

K edytuj

     (do góry strony)

L edytuj

     (do góry strony)

Ł edytuj

     (do góry strony)

M edytuj

     (do góry strony)

N edytuj

     (do góry strony)

O edytuj

     (do góry strony)

P edytuj

     (do góry strony)

R edytuj

     (do góry strony)

S edytuj

     (do góry strony)

Ś edytuj

     (do góry strony)

T edytuj

     (do góry strony)

U edytuj

     (do góry strony)

V edytuj

     (do góry strony)

W edytuj

     (do góry strony)

Y edytuj

     (do góry strony)

Z edytuj

Ź edytuj

     (do góry strony)

Ż edytuj

     (do góry strony)

Imiona edytuj

     (do góry strony)

nazwy geograficzne edytuj

     (do góry strony) Bobry-- Bobrowniki Śląskie

miary czasu edytuj

     (do góry strony)


kwiaty edytuj

     (do góry strony)

karty edytuj

Na Śląsku bardzo popularną grą karcianą jest skat wywodzący się z Niemiec. Stąd właśnie (ze skata), wzięły się śląskie nazwy kolorów i figur w kartach.

kolory edytuj

figury edytuj

inne terminy karciane edytuj

     (do góry strony)

określenia z żargonu górników i techniczne edytuj

A edytuj

B edytuj

  • bajzyga – wyrzynarka (piła do drewna)
  • bormaszyna – wiertarka pneumatyczna
  • budunek – zabezpieczenie stropu w kopalni

C edytuj

F edytuj

     (do góry strony)

G edytuj

H edytuj

K edytuj

  • kalfas – pojemnik do mieszania zaprawy
  • karbidka – górnicza lampa karbidowa
  • krajzyga – 1) stół z piłą używany do cięcia drewna na opał, ale nie tylko; 2) piła tarczowa
  • kucza - woźnica
  • kurbla – korba

L edytuj

  • lajsta – listwa
  • lajtung – rury c.o. z zimną i ciepłą wodą
  • lasia – metalowa poprzeczka przy słupku, do której przybija się przęsło płotu
  • laubzega – cienka piłka metalowa do wycinania, głównie w drewnie (włośnica)
  • lipynsztift – szminka

M edytuj

N edytuj

     (do góry strony)

P edytuj

  • papniok (ZL), papiok (Górny Śląsk *) – rodzaj gwoździka wbijanego do papy. Krótki z szerokim łebkiem.
  • paryzol – parasol
  • przekop – główny chodnik na dole kopalni; jest ich zazwyczaj pare z przeznaczeniem na transport
  • pyrlik – młotek (duży – używany w kopalni)

R edytuj

     (do góry strony)

S edytuj

     (do góry strony)

Ś edytuj

W edytuj

Z edytuj

     (do góry strony)

Charakterystyczne zwroty i powiedzenia edytuj

     (do góry strony)

Charakterystyczne zwroty/komendy "Formońskie" dla konia: edytuj

  • wio – ruszaj
  • prr – stój
  • heta – w prawo
  • cichi – w lewo
  • curik – do tyłu
  • rym – w stajni koń przesuwa się bokiem; w bok
* edytuj

Górny Śląsk: to rejon miast Bytom, Chorzów, Gliwice, Katowice, Knurów, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pszczyna, Radzionków, Ruda Śląska, Rybnik, Cieszyn, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Lubliniec, Tychy, Zabrze, Opole, Racibórz, Nysa, Niemodlin, Kluczbork, Kędzierzyn-Koźle, Strzelce Opolskie


Literatura edytuj

  • Barbara i Adam Podgórscy, Słownik gwar śląskich, Wydawnictwo KOS, Katowice 2008, ISBN 978–83–60528–54–9.
  • Dorota Simonides, Śląski horror. O diabłach, skarbnikach, utopcach i innych strachach, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1984, s. 140, 141.

Linki zewnętrzne edytuj