Indeks:Słownik języka śląskiego

Słowniczek etnolektu śląskiegoEdytuj

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U W Z Ż

imionanazwy geograficznemiary czasukartyokreślenia z dialektu górników i techniczne
Charakterystyczne zwroty

Skróty użyte w słowniku

AEdytuj

     (do góry strony)

BEdytuj

     (do góry strony)

CEdytuj

     (do góry strony)

ĆEdytuj

     (do góry strony)

DEdytuj

     (do góry strony)

EEdytuj

  • e – dobrze (ŚC)
  • echt – wyraźnie
  • efyj – strzał zewnętrzną częścią stopy (w piłce nożnej)
  • egal – obojętnie (ganc egal – wszystko jedno)
  • ek – zakręt, róg
  • eka – poprzeczka, kąt
  • eklerować – tłumaczyć, wyjaśniać
  • eknąć się – pochylić się
  • ekstra – specjalnie
  • elefant – słoń
  • eli – jeśli, jeżeli, czyli
  • elwer – jedenastka (rzut karny), bezrobotny
  • enta – szczupak (skok do wody), kaczka, upadek (np pośliznąć się: "wywalić enta")
  • epa – torba plastikowa, reklamówka
  • epny – wielki
  • erbnyć, erbnąćzob. chabnąć, odziedziczyć
  • erplich – spadek po kimś
  • eszcze – jeszcze
  • etla – motor, motorower

     (do góry strony)

FEdytuj

     (do góry strony)

GEdytuj

     (do góry strony)

HEdytuj

     (do góry strony)

IEdytuj

     (do góry strony)

JEdytuj

     (do góry strony)

KEdytuj

     (do góry strony)

LEdytuj

     (do góry strony)

ŁEdytuj

     (do góry strony)

MEdytuj

     (do góry strony)

NEdytuj

     (do góry strony)

OEdytuj

     (do góry strony)

PEdytuj

     (do góry strony)

REdytuj

     (do góry strony)

SEdytuj

     (do góry strony)

ŚEdytuj

     (do góry strony)

TEdytuj

     (do góry strony)

UEdytuj

     (do góry strony)

VEdytuj

     (do góry strony)

WEdytuj

     (do góry strony)

YEdytuj

     (do góry strony)

ZEdytuj

ŹEdytuj

     (do góry strony)

ŻEdytuj

     (do góry strony)

ImionaEdytuj

     (do góry strony)

nazwy geograficzneEdytuj

     (do góry strony) Bobry-- Bobrowniki Śląskie

miary czasuEdytuj

     (do góry strony)


kwiatyEdytuj

     (do góry strony)

kartyEdytuj

Na Śląsku bardzo popularną grą karcianą jest skat wywodzący się z Niemiec. Stąd właśnie (ze skata), wzięły się śląskie nazwy kolorów i figur w kartach.

koloryEdytuj

figuryEdytuj

inne terminy karcianeEdytuj

     (do góry strony)

określenia z żargonu górników i techniczneEdytuj

AEdytuj

BEdytuj

  • bajzyga – wyrzynarka (piła do drewna)
  • bormaszyna – wiertarka pneumatyczna
  • budunek – zabezpieczenie stropu w kopalni

CEdytuj

FEdytuj

     (do góry strony)

GEdytuj

HEdytuj

KEdytuj

  • kalfas – pojemnik do mieszania zaprawy
  • karbidka – górnicza lampa karbidowa
  • krajzyga – 1) stół z piłą używany do cięcia drewna na opał, ale nie tylko; 2) piła tarczowa
  • kucza - woźnica
  • kurbla – korba

LEdytuj

  • lajsta – listwa
  • lajtung – rury c.o. z zimną i ciepłą wodą
  • lasia – metalowa poprzeczka przy słupku, do której przybija się przęsło płotu
  • laubzega – cienka piłka metalowa do wycinania, głównie w drewnie (włośnica)
  • lipynsztift – szminka

MEdytuj

NEdytuj

     (do góry strony)

PEdytuj

  • papniok (ZL), papiok (Górny Śląsk *) – rodzaj gwoździka wbijanego do papy. Krótki z szerokim łebkiem.
  • paryzol – parasol
  • przekop – główny chodnik na dole kopalni; jest ich zazwyczaj pare z przeznaczeniem na transport
  • pyrlik – młotek (duży – używany w kopalni)

REdytuj

     (do góry strony)

SEdytuj

     (do góry strony)

ŚEdytuj

WEdytuj

ZEdytuj

     (do góry strony)

Charakterystyczne zwroty i powiedzeniaEdytuj

     (do góry strony)

Charakterystyczne zwroty/komendy "Formońskie" dla konia:Edytuj

  • wio – ruszaj
  • prr – stój
  • heta – w prawo
  • cichi – w lewo
  • curik – do tyłu
  • rym – w stajni koń przesuwa się bokiem; w bok
*Edytuj

Górny Śląsk: to rejon miast Bytom, Chorzów, Gliwice, Katowice, Knurów, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pszczyna, Radzionków, Ruda Śląska, Rybnik, Cieszyn, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Lubliniec, Tychy, Zabrze, Opole, Racibórz, Nysa, Niemodlin, Kluczbork, Kędzierzyn-Koźle, Strzelce Opolskie


LiteraturaEdytuj

  • Barbara i Adam Podgórscy, Słownik gwar śląskich, Wydawnictwo KOS, Katowice 2008, ISBN 978–83–60528–54–9.
  • Dorota Simonides, Śląski horror. O diabłach, skarbnikach, utopcach i innych strachach, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1984, s. 140, 141.

Linki zewnętrzneEdytuj