Wikisłownik

Indeks:Polski - Socjolekty sportowe

Wyrazy i wyrażenia używane przez sportowców, kibiców oraz komentatorów różnych dyscyplin sportowych.

OgólneEdytuj

  • ABS – ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha
  • biec/jechać na … miejsce – osiągać czas, który w danym momencie pozwoliłby na zajęcie danego miejsca
  • bicie życiówek – osiąganie nowych rekordów życiowych
  • crossfit
  • czwórka – mięsień czworogłowy uda
  • dopalacz – 1. doping; 2. niedozwolona substancja dopingowa
  • drużynówka – konkurs rozgrywany przez drużyny
  • dwójka – mięsień dwugłowy uda
  • dzika karta
  • fizjo – fizjoterapeuta
  • generalka – klasyfikacja generalna
  • impreza – zawody sportowe
  • izo – napój izotoniczny
  • kalendarz startowy
  • kiero – kierownik drużyny
  • kołcz, koucz – trener
  • łeb w łeb – w tym samym tempie, równo
  • machnąć życiówkę – pobić swój rekord życiowy
  • maser – masażysta
  • młody – początkujący zawodnik
  • niedotrenowany
  • numer startowy
  • obwód – ćwiczenia wykonywane w jednej serii
  • ogólnorozwojówka
  • okres startowy
  • org – organizator zawodów
  • pakiet startowy
  • PB – rekord życiowy (ang. personal best)
  • plan
  • plan startowy
  • przedstartowy
  • przetrenować się
  • pudło – miejsce na podium
  • punkt kontrolny
  • przytrenować
  • robić wyniki
  • rozciąganie
  • stary – trener
  • stretching
  • sypać się – o zawodniku: tracić siły, popełniać błędy
  • ściana – kryzys
  • świnalista – zawodnik, który zwyciężył nieuczciwie[1]
  • wiceżyciówka
  • wpisowe
  • wycof – wycofanie się z zawodów
  • założenie przedstartowe
  • zimowcy – sportowcy uprawiający sporty zimowe[2]
  • życióweczka – rekord życiowy
  • życiówka – rekord życiowy

BaseballEdytuj

BiegiEdytuj

  • agrafka
  • asfalciarz
  • asfaltowiec
  • asfaltówka – rodzaj obuwia
  • balonik
  • bieg alpejski
  • bieg anglosaski
  • bieg asfaltowy
  • bieg crossowy
  • bieg ekstremalny
  • bieg górski
  • bieg masowy
  • bieg miejski
  • bieg przeszkodowy
  • bieg survivalowy
  • bieg trailowy
  • bieg terenowy
  • bieg towarzyszący
  • bieg uliczny
  • bieg ultra – ultramaraton
  • bieganie tlenowe / bieganie w tlenie
  • bno – bieg na orientację
  • calak – maraton
  • cichobieg – rodzaj obuwia
  • cross / kros
  • ćwiartka – bieg o dystansie równym 1/4 maratonu
  • długas
  • dokrętka
  • dreptacz
  • dublować (kogoś)
  • dzida
  • etapówka
  • fartlek
  • gremlin – zegarek marki Garmin
  • góral
  • interwał
  • kaem – kilometr
  • kilometrówka – bieg na dystansie 1 km
  • królewski dystans – maraton
  • łamać, złamać ilość godzin/minut
  • nawrotka
  • piramida
  • plotobieg
  • podbieg
  • połówka – półmaraton
  • przełaje
  • Rzeźnik – Bieg Rzeźnika
  • tempówka
  • trail
  • truchtacz
  • tuptacz
  • ulatras
  • ultraska
  • zawrotka
  • zbieg

Biegi narciarskieEdytuj

  • kijek w kijek – w jednym tempie
  • narta w nartę – w jednym tempie
  • podbieg

BrydżEdytuj

Fitness, siłownieEdytuj

JeździectwoEdytuj

Zob. socjolekt jeździecki

KolarstwoEdytuj

  • 4crossowiec, fourcrossowiec[5]
  • bacik – rodzaj narzędzia
  • bajk, bik, bike – rower[5]
  • bajker, biker – rower[5]
  • bajkerka, bikerka – rowerzystka, kolarka[5]
  • bambosze – opony
  • bikerzyca – rowerzysta[5]
  • bikerstwo – jazda na rowerze
  • bmxowiec[5]
  • ciąć do lewej/do prawej
  • ciągnąć
  • crosiarz, crossiarz, crossowiec[5]
  • cyclocrossowiec[5]
  • dirt jumper[5]
  • dirtowiec[5]
  • dosiadać – jechać na rowerze
  • drafting zob. wachlarz[6]
  • dospawać do peletonu
  • downhillowiec[5]
  • dragstarowiec[5]
  • dualowiec, dualslalomowiec[5]
  • flaternik, flatlander, flatowiec[5]
  • fun biker – jeżdżący na rowerze dla frajdy[5]
  • garnek – kask
  • gryźć kierownik
  • holować
  • interwały zjazdowe – zjazd, w którym są przerwy
  • jazda na wachlarzu zob. wachlarz[6]
  • jeździec – kolarz, rowerzysta
  • kleić triki
  • kliki – pedały zatrzaskowe[7]
  • kłaść się na wirażach
  • kolarskie szachy
  • kołodziej – rower marki Wheeler[8]
  • konik – prowadnik tylnej przerzutki
  • konina – rower marki Konasekator
  • koń – rower
  • kroskantrowiec[5]
  • lawinka – rower marki Avalanche[8]
  • liznąć koło – dotknąć cudzego roweru
  • mangusta – rower marki Mongoose[8]
  • mieć kopyto
  • młynek
  • naciąganie
  • odejść komuś
  • odhaczyć
  • odkleić się
  • ogier – rower
  • pegi, pegsy – przedłużenia osi kół[7]
  • pociąg
  • podkowa – część amortyzatora
  • położyć rower
  • przepalać nogę – sprawdzać swoją formę
  • puścić korbę
  • rozciąć peleton
  • rowerowanie – jazda na rowerze[5]
  • rowerować – jeździć na rowerze[5]
  • rowersi – amatorzy jazdy na rowerze[5]
  • rozciągnąć
  • rudzielec – kask marki Rudy Project[8]
  • rumak – rower
  • rwać
  • sekator – rower marki Sector[8]
  • siedzieć
  • siedzieć komuś na kole/ogonie – jechać za kimś
  • skocina – rower marki Scott[8]
  • spawać
  • stać
  • stanąć w pedałach/pedałkach
  • strzemię – pasek w pedale
  • tkanina – peleton
  • torowiec – kolarz biorący udział w zawodach na torze[9]
  • trzymać się (czyjegoś) koła
  • ujeżdżać – jechać na rowerze
  • ukąszenie węża – przebicie dętki[10]
  • uprząż – część kasku
  • urwać (kogoś)
  • ustawić pociąg
  • w siodle/siodełku
  • wachlarz – styl jazdy w grupie[6]
  • wierzchowiec – rower
  • wietrzyć nogi
  • wisieć
  • wisieć na kole
  • wozić się na kole
  • wyciągać
  • wyciągara, wyciągarka
  • zerwać kogoś
  • złapać snejka – mieć przebitą dętkę[8]
  • zostawić nogi
  • zrobić stoła
  • żabie udka – rodzaj pedałów zatrzaskowych[10]

KoszykówkaEdytuj

KulturystykaEdytuj

  • czajniczek z dwoma uchami – pozycja kulturystyczna
  • czajniczek z dzióbkiem – pozycja kulturystyczna
  • gryf
  • koks – odżywki dla kulturystów
  • modlitewnik
  • muły – mięśnie
  • omka – odżywka

Łyżwiarstwo figuroweEdytuj

  • axel
  • piruet siadany ze zmianą nogi
  • salchow
  • spirala śmierci

ParalotniarstwoEdytuj

  • stabil w stabil / stabilo w stabilo – razem, równo

Piłka nożnaEdytuj

Zob. socjolekt piłkarski

Piłka ręcznaEdytuj

  • gryźć parkiet – intensywnie trenować
  • śruba – strzał na bramkę wykonany z obrotu[11]

Podnoszenie ciężarówEdytuj

  • martwy ciąg

SiatkówkaEdytuj

  • kołyska – pad siatkarza na plecy po odbiciu niskiej piłki[11]
  • pięciosetówka – mecz pięciosetowy

Skoki do wodyEdytuj

  • śruba – skok z obrotem wzdłuż pionowej osi ciała

Skoki narciarskieEdytuj

  • dupa/dupka na buty
  • fajeczka
  • garbik
  • lotnik – skoczek narciarski specjalizujący się w lotach narciarskich
  • wyjście z progu

SnookerEdytuj

  • boczna rotacja
  • break – liczba punktów zdobyta we fragmencie meczu snookera rozgrywanym nieprzerwanie przez jednego zawodnika (w czasie jednego podejścia do stołu)
  • chiński snooker
  • dubel
  • frame, frejm – pojedyncza partia
  • prawa/lewa/dolna/górna banda
  • prawa/lewa rotacja
  • odstawna bila – zagranie polegające na bezpiecznym ustawieniu białej bili, tak by następny zagrywający gracz nie mógł rozpocząć breaka
  • pójść/zagrać na odstawną
  • snooker (pozycja)
  • wsteczna rotacja
  • wózek – wbicie lub próba wbicia jednej z bil (najczęściej czerwonej) za pomocą innej bili niż biała
  • zaparkować na… – bila zatrzymała się blisko innej

Sporty samochodoweEdytuj

  • zderzak w zderzak – w jednym tempie

StrzelectwoEdytuj

TaniecEdytuj

Zob. socjolekt tancerzy

TenisEdytuj

  • odwrotny backhandowy cross volleyowy
  • rowerek – wynik meczu 6:0, 6:0
  • zrobić rowerek komuś – wygrać z kimś mecz 6:0, 6:0

WioślarstwoEdytuj

  • wózek – ruchoma podstawka siodełka regatowej łodzi wiosłowej[11]

WspinaczkaEdytuj

Zob. slang wspinaczkowy

ŻużelEdytuj

  • czarna śmierć – zgon w wyniku wypadku na torze
  • koło w koło – w jednym tempie
  • pojechać po bandzie
  • założyć się na kogoś

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Maria Wtorkowska, animalisticki-frazemi.eu Językowy obraz świni i jej rodziny przez pryzmat frazeologii w języku polskim i słoweńskim, s. 8; ; dostęp: 12 września 2018.
  2. ↑ Kamil Wolnicki, Mateusz Ligocki, snowboardzista. „Jestem optymistą”, „Przegląd Sportowy” nr 87, 13–14 kwietnia 2013, s. 18.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 78.
  4. ↑ Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000, s. ?.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 69.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 68.
  7. ↑ 7,0 7,1 Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 71.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 73.
  9. ↑ Danuta Buttler, Wyrazy pochodzenia środowiskowego w nowym słownictwie polszczyzny ogólnej, „Poradnik Językowy” nr 9/1978, s. 403, 404.
  10. ↑ 10,0 10,1 Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 72.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Danuta Buttler, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego. Terminologizacja wyrazów potocznych, „Poradnik Językowy” nr 2/1979, s. 64.
  12. ↑ 12,0 12,1 Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 334.
  13. ↑ Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 336.
  14. ↑ Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 336.
  15. ↑ 15,0 15,1 Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 331.
  16. ↑ 16,0 16,1 Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 333.
  17. ↑ Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 332.
  18. ↑ Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 330.
  19. ↑ Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 335.

BibliografiaEdytuj

  • W. Cockiewicz, Komentarz transmisji sportowej w telewizji (charakterystyka składniowa). Studium z zakresu składni języka mówionego, Kraków 1988.
  • D. Faron, Nowe tendencje w komentarzu sportowym, „Security, Economy and Law”, nr 4/2015, s. 86–95.
  • S. Gabryszewska, Język komentarzy sportowych cz. I, Volunteers4sport.eu
  • J. Ożdżyński, Polskie współczesne słownictwo sportowe, Wrocław 1970, wyd. Ossolineum.
  • J.A. Sarna, Socjolekt polskich koszykarek, „Artes Humanae”, nr 2/2017, s. 95–116.
  • Monika Sobolewska, Słownictwo z zakresu strzelectwa sportowego w polszczyźnie współczesnej – wybrane zagadnienia, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 327–341.
  • Stefan Wiertlewski, Grindowanie na pegach, czyli o zapożyczeniach angielskich w socjalnej odmianie języka, w: Język. Komunikacja. Informacja 1/2006 pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego, s. 66–76.
  • Stefan Wiertlewski, Metafora pojęciowa jako narzędzie rekonstruowania językowego obrazu świata w socjolekcie rowerowym, w: Język. Komunikacja. Informacja pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego.
  • Stefan Wiertlewski, O pewnych osobliwościach socjolektu rowerowego, w: Język. Komunikacja. Informacja pod red. P. Nowaka i P. Nowakowskiego.
  • M. Wiśnicki, Słownictwo telewizyjnego komentarza sportowego (na przykładzie transmisji z meczów piłkarskich), „Poradnik Językowy” nr 8/2004, s. 52, 53.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=Indeks:Polski_-_Socjolekty_sportowe&oldid=7385464”