Aneks:Język ukraiński - przymiotniki

Przymiotniki (ukr. прикметники) służą do opisywania cechy rzeczownika i odpowiadają na pytania: який? яка? яке? які? albo чий? чия? чиє? чиї?.

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. W zdaniu występują zawsze w takim przypadku, liczbie i rodzaju, jak rzeczownik do którego się odnoszą.

Typy przymiotników edytuj

Deklinacja edytuj

Pod względem wzorów odmiany, przymiotniki można podzielić na dwie grupy:

  • Wzór 1 (grupa twarda): przymiotniki z zakończeniem rdzenia na spółgłoskę twardą i końcówką -ий (w mianowniku pierwszej osoby rodzaju męskiego), np. новий, зелений, щасливий; a także przymiotniki dzierżawcze, np. батьків.
  • Wzór 2 (grupa miękka): przymiotniki z zakończeniem na spółgłoskę miękką н' lub й i -ій (w mianowniku pierwszej osoby rodzaju męskiego), np. давній, синій, безкраїй.

Według tych samych wzorów odmieniają się liczebniki porządkowe (np. перший, третій).


Wzór 1 (grupa twarda)

Przypadek L. pojedyncza - rodzaj męski L. pojedyncza - rodzaj żeński L. pojedyncza - rodzaj nijaki L. mnoga
Н. -ий
новий

нова

нове

нові
Р. -ого
нового
-ої
нової
-ого
нового
-их
нових
Д. -ому
новому
-ій
новій
-ому
новому
-им
новим
З. -ий/-ого
новий/нового

нову

нове
-і/-их
нові/нових
О. -им
новим
-ою
новою
-им
новим
-ими
новими
М. -ому/-ім
новому/новім
-ій
новій
-ому/-ім
новому/новім
-их
нових
К. -ий
новий

нова

нове

нові


Wzór 2 (grupa miękka)

Przypadek L. pojedyncza - rodzaj męski L. pojedyncza - rodzaj żeński L. pojedyncza - rodzaj nijaki L. mnoga
Н. -ій
давній

давня

давнє

давні
Р. -ого
давнього
-ої
давньої
-ого
давнього
-іх
давніх
Д. -ому
давньому
-ій
давній
-ому
давньому
-ім
давнім
З. -ій/-ого
давній/давнього

давню

давнє
-і/-іх
давні/давніх
О. -ім
давнім
-ою
давньою
-ім
давнім
-іми
давніми
М. -ому/-ім
давньому/давнім
-ій
давній
-ому/-ім
давньому/давнім
-іх
давніх
К. -ій
давній

давня

давнє

давні
Uwaga

W poezji i tekstach archaicznych mogą występować dłuższe formy przymiotników, np. добрая, новеє, чорнії.

Stopniowanie przymiotników edytuj

Wyróżnia się trzy stopnie:

  • stopień równy (ukr. звичайний ступінь)
  • stopień wyższy (ukr. вищий ступінь)
  • stopień najwyższy (ukr. найвищий ступінь)

Tworzenie stopnia wyższego edytuj

Stopień wyższy tworzy się przez dodanie sufiksu -іш- lub -ш-, np.:

W przypadku przymiotników, których rdzeń kończy się na -к-, -ек-, -ок-, przy tworzeniu stopnia wyższego litery te wypadają, np.:

W przypadku przymiotników, których rdzeń kończy się na -г-, -ж-, -з-, przy tworzeniu stopnia wyższego zamiast -ш- dodaje się -жч-, np.:

W przypadku przymiotników, których rdzeń kończy się na -с-, przy tworzeniu stopnia wyższego zamiast -ш- dodaje się -щ-, np.:

Stopień wyższy można też utworzyć opisowo, przez dodanie na początku słowa більш, np.:

Tworzenie stopnia najwyższego edytuj

Stopień najwyższy tworzy się przez dodanie do formy stopnia wyższego prefiksu най-, np.:

lub opisowo, przez dodanie na początku słowa найбільш, np.:

Nieregularne stopniowanie przymiotników edytuj