Aneks:Język litewski - liczebniki
Liczebniki główne
edytujNiestety, i liczebniki główne odmieniają się przez przypadki.
- liczebnik vienas / viena (jeden / jedna) odmienia się tak jak przymiotnik.
- liczebniki od keturi (cztery) do devyni (dziewięć) również odmieniają się jak przymiotniki miękkie przez przypadki i rodzaje, z tym że w bierniku rodzaju męskiego przyjmują końcówkę -is (np. keturi – keturių – keturiems – keturis itd., keturios – keturių – keturioms – keturias itd.).
- liczebniki od vienuolika do devyniolika (11 – 19) odmieniają się podobnie jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego (bez względu na rodzaj określanego rzeczownika). Akcent tych liczebników jest stały.
- liczebniki šimtas (sto) i tūkstantis (tysiąc) odmieniane są rzeczownikowo.
- liczebniki dešimt (dziesięć) i zakończone na -dešimt (-dziesiąt) mogą być albo nieodmieniane w ogóle albo deklinowane jak rzeczowniki żeńskie zakończone na -'i's.
- liczebniki du / dvi (dwa / dwie) oraz trys (trzy) odmieniają się w sposób przedstawiony poniżej. Liczebnik trys odmienia się (z wyjątkiem biernika i miejscownika) niezależnie od rodzaju określanego rzeczownika. W sposób identyczny jak du, dvi odmieniają się również liczebniki abu, abi (oba, obie).
du (dwa) | dvi (dwie) | trys (trzy) | |
---|---|---|---|
M. | du | dvi | trys |
D. | dviejų | dviejų | trijų |
C. | dviem | dviem | trims |
B. | du | dvi | tris (tri) |
N. | dviem | dviem | trimis |
Msc. | dviejuose | dviejose | trijuose (trijose) |
Liczebniki główne od 1 do 20 łączą się w języku litewskim:
- z mianownikiem liczby pojedynczej dla 1, czyli vienas metras (jeden metr),
- z mianownikiem liczby mnogiej dla liczb od 2 do 9, czyli du metrai (dwa metry), trys metrai (trzy metry), ale i penki metrai (pięć metrów), devyni metrai (dziewięć metrów),
- z dopełniaczem liczby mnogiej dla innych liczb, czyli dešimt metrų (dziesięć metrów), penkiolika metrų (piętnaście metrów), dvidešimt metrų (dwadzieścia metrów)
Dla pozostałych liczebników reguły są analogiczne, z tym że należy zwracać uwagę na ostatnią cyfrę liczby, czyli trisdesimt metrų (trzydzieści metrów), trisdesimt vienas metras (trzydzieści jeden metrów – uwaga: liczba pojedyncza), šimtas keturi metrai (sto cztery metry), tūkstantis vienuolika metrų (tysiąc jedenaście metrów).
Liczebniki zbiorowe
edytujW języku litewskim liczebniki zbiorowe odnoszą się jedynie do rzeczowników nie posiadających liczby pojedynczej. Inaczej jest w języku polskim, gdyż mówimy np. dwoje drzwi, ale i dwoje dzieci. Litwini używają zresztą tych liczebników najczęściej ze słowem metai (rok), które nie ma liczby pojedynczej, np. dveji metai – dwa lata.
Poszczególne liczebniki zbiorowe zaprezentowane są na dole tej strony. Odmieniane są jak przymiotniki w liczbie mnogiej.
Liczebniki porządkowe
edytujLiczebniki porządkowe odmieniane są jak przymiotniki. Mogą one przyjmować również formę określoną, spotykaną często w datach, np. vasario šešioliktoji (szesnasty lutego), septyniasdešimt aštuntieji metai (rok siedemdziesiąty ósmy).
A oto pełny wykaz liczebników głównych, zbiorowych i porządkowych:
Liczba | Liczebnik główny | Liczebnik zbiorowy | Liczebnik porządkowy |
---|---|---|---|
1 | vienas / viena | vieneri | pirmas |
2 | du / dvi | dveji | antras |
3 | trys | treji | trečias |
4 | keturi / keturios | ketveri | ketvirtas |
5 | penki / penkios | penkeri | penktas |
6 | šeši / šešios | šešeri | šeštas |
7 | septyni / septynios | septyneri | septintas |
8 | aštuoni / aštuonios | aštuoneri | aštuntas |
9 | devyni / devynios | devyneri | devintas |
10 | dešimt | dešimt | dešimtas |
11 | vienuolika | Patrz
liczebniki główne! |
vienuoliktas |
12 | dvylika | dvyliktas | |
13 | trylika | tryliktas | |
14 | keturiolika | keturioliktas | |
15 | penkiolika | penkioliktas | |
16 | šešiolika | šešioliktas | |
17 | septyniolika | septynioliktas | |
18 | aštuoniolika | aštuonioliktas | |
19 | devyniolika | devynioliktas | |
20 | dvidešimt | dvidešimtas | |
21 | dvidešimt vienas | dvidešimt pirmas | |
30 | trisdešimt | trisdešimtas | |
40 | keturiasdešimt | keturiasdešimtas | |
50 | penkiasdešimt | penkiasdešimtas | |
60 | šešiasdešimt | šešiasdešimtas | |
70 | septyniasdešimt | septyniasdešimtas | |
80 | aštuoniasdešimt | aštuoniasdešimtas | |
90 | devyniasdešimt | devyniasdešimtas | |
100 | šimtas | šimtas | |
1000 | tūkstantis | tūkstantas |
Wykaz liczebników
edytujZobacz więcej w osobnym artykule: Litewski - Liczby
Źródła
edytuj- Tekst pochodzi ze strony http://www.lietpol.pl/ (za zgodą autora).