Wikisłownik

Aneks:Język kaszubski - Zasady wymowy i akcent

Alfabet kaszubski edytuj

Aa Ąą Ãã Bb Cc Dd Ee Éé Ëë Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Łł Mm Nn Ńń Oo Òò Óó Ôô Pp Rr Ss Tt Uu Ùù Ww Yy Zz Żż

Wymowa edytuj

Wielka litera Mała litera Nazwa opisowa Przybliżona wymowa polska Wymowa w IPA
A a A a IPA: /[a]/
Ą ą A z ogonkiem óm/ón (jak nosowe ó, przed spółgłoskami szczelinowymi zachowuje nosowość, przed zwartymi i zwarto-szczelinowymi rozkłada się na samogłoskę ustną i spółgłoskę nosową, np. kąt – kónt, gôdają – gôdajó) IPA: /[õ]/, IPA: /[ũ]/
à ã A z tyldą jak francuskie an (jak an w słowie mezalians) IPA: /[ã]/

IPA: /[ɛ̃]/ (powiat pucki i północna część wejherowskiego)

B b B (be) b IPA: /[b]/
C c C (ce) c IPA: /[ʦ̑]/
D d D (de) d IPA: /[d]/
E e E e IPA: /[ɛ]/
É é E z akcentem ostrym dźwięk pomiędzy e oraz y (yj, na końcu wyrazów y) IPA: /[e]/ (e wymawia się jako IPA: /[ɛ]/)
IPA: /[ɨj]/ w niektórych dialektach
IPA: /[i]/[ɨ]/ (na obszarze od Pucka do Kartuz)
na końcu wyrazów wymawia się jak IPA: /[ɨ]/
Ë ë E z dierezą krótkie e (tzw. szwa, dźwięk pośredni pomiędzy e oraz a) IPA: /[ə]/
F f F (ef) f IPA: /[f]/
G g G (ge) g IPA: /[ɡ]/
H h H (ha) h IPA: /[x]/
I j I i IPA: /[i]/
J j J (jot) j IPA: /[j]/
K k K (ka) k IPA: /[k]/
L l L (el) l IPA: /[l]/
Ł ł L złamane ł IPA: /[w]/
IPA: /[l]/ (dialekt belocki)
M m M (em) m IPA: /[m]/
N n N (en) n IPA: /[n]/
Ń ń N z akcentem ostrym jak w polskim, w niektórych dialektach jak n IPA: /[ɲ]/
IPA: /[n]/ (dialekt północny)
O o O o IPA: /[ɔ]/
Ò ò O z akcentem ciężkim łe IPA: /[wɛ]/
Ó ó O z akcentem ostrym pomiędzy o a u IPA: /[o]/ (o wymawia się jako IPA: /[ɔ]/)

IPA: /[u]/ (południowe dialekty)

Ô ô O z akcentem przeciągłym wymowa y przy ułożeniu ust jak do u IPA: /[ɞ]/

IPA: /[ɛ]/ (zachodnie dialekty)

IPA: /[ɔ]/ (powiat wejherowski)

IPA: /[o]/[u]/ (południowe dialekty)

P p P (pe) p IPA: /[p]/
R r R (er) r IPA: /[r]/
S s S (es) s IPA: /[s]/
T t T (te) t IPA: /[t]/
U u U u (często wymowa jest przesunięta w stronę i, podobne do niemieckiego ü) IPA: /[u]/
Ù ù U z akcentem ciężkim łu IPA: /[wʉ]/
W w [WU]] (wu) w IPA: /[v]/
Y y Y wymowa jak i, służy do podkreślania twardości poprzedzającej spółgłoski IPA: /[i]/
Z z Z (zet) z IPA: /[z]/
Ż ż Z z kropką ź IPA: /[ʒ]/

Spółgłoski dziąsłowe cz, dż, sz, ż są wymawiane zawsze miękko (cź, dź, ś, ź).

Akcent edytuj

  • język kaszubski literacki: akcent kolumnowy (przypadający we wszystkich formach fleksyjnych na tę samą sylabę)
  • dialekt północny: swobodny akcent (może padać na różne zgłoski w formach fleksyjnych wyrazu)
  • dialekty południowe: akcent pada na pierwszą sylabę

Przypisy edytuj

Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=Aneks:Język_kaszubski_-_Zasady_wymowy_i_akcent&oldid=6050431”