íslenska islandzki
|
Gramatyka języka islandzkiego
|
Odmiana rzeczowników mocnych rodzaju męskiego typu (-s, -ar)
edytuj
Typ (-s, -ar) to najczęściej spotykana deklinacja rzeczowników rodzaju męskiego w języku islandzkim. Charakterystyczna dla tego typu jest końcówka -s w dopełniaczu liczby pojedynczej, chociaż istnieje wyjątek i dla dopełniacza liczby pojedynczej rzeczownik podczas odmiany dostaje końcówkę -ar, natomiast w mianowniku liczby mnogiej rzeczownik dostaje końcówkę -ar.
Obok podstawowego wzoru odmiany tego typu posiada trzy podtypy, w których w czasie odmiany występują pewne oboczności.
Oboczności zachodzą także w rzeczownikach, których temat zakończony jest na a. W celowniku liczby mnogiej to a zamienia się wówczas w ö (jak to ma miejsce w jednym z poniższych przykładów).
|
lp nieokr.
|
lm nieokr.
|
lp określona
|
lm określona
|
M
|
-ur
|
-ar
|
-urinn
|
-arnir
|
B
|
-
|
-a
|
-inn
|
-ana
|
C
|
-i
|
-um
|
-inum
|
-unum
|
D
|
-s
|
-a
|
-sins
|
-anna
|
heimur – świat
|
lp nieokr.
|
lm nieokr.
|
lp określona
|
lm określona
|
M
|
heimur
|
heimar
|
heimurinn
|
heimarnir
|
B
|
heim
|
heima
|
heiminn
|
heimana
|
C
|
heimi
|
heimum
|
heiminum
|
heimunum
|
D
|
heims
|
heima
|
heimsins
|
heimanna
|
sjór – morze
|
lp nieokr.
|
lm nieokr.
|
lp określona
|
lm określona
|
M
|
sjór
|
sjóir
|
sjórinn
|
sjóirnir
|
B
|
sjó
|
sjói
|
sjóinn
|
sjóina
|
C
|
sjó
|
sjóum
|
sjónum
|
sjóunum
|
D
|
sjóar
|
sjóa
|
sjóarins
|
sjóanna
|
Rzeczowniki dwusylabowe zakończone w mianowniku na -ann, -inn, -unn, -all, -ill lub -ull. W sylabach tych występują pewne oboczności w czasie odmiany. Poza tym dodawane są końcówki według wzoru podstawowego (oprócz mianownika liczby pojedynczej).
Do tego podtypu należą m.in. następujące rzeczowniki: aftann, arinn, drottinn, jötunn, aðall, gaffall, engill, ferill, lykill, þistill, djöfull, jökull, ígull, öxull.
drottinn – król, władca
|
lp nieokr.
|
lm nieokr.
|
lp określona
|
lm określona
|
M
|
drottinn
|
drottnar
|
drottinninn
|
drottnarnir
|
B
|
drottin
|
drottna
|
drottininn
|
drottnana
|
C
|
drottni
|
drottnum
|
drottninum
|
drottnunum
|
D
|
drottins
|
drottna
|
drottinsins
|
drottnanna
|
Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -ar lub -ur. Podobnie jak w poprzednim podtypie końcówka ta podlega pewnym obocznościom. Do tego dodawane są końcówki odmiany.
|
lp nieokr.
|
lm nieokr.
|
lp określona
|
lm określona
|
M
|
akur
|
akrar
|
akurinn
|
akrarnir
|
B
|
akur
|
akra
|
akurinn
|
akrana
|
C
|
akri
|
ökrum
|
akrinum
|
ökrunum
|
D
|
akurs
|
akra
|
akursins
|
akranna
|
Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -ir. Również tutaj końcówka ta podlega obocznościom, ale występuje ona jedynie w liczbie pojedynczej. Niezależnie od tego dodawane są normalne końcówki odmiany.
|
lp nieokr.
|
lm nieokr.
|
lp określona
|
lm określona
|
M
|
læknir
|
læknar
|
læknirinn
|
læknarnir
|
B
|
lækni
|
lækna
|
lækninn
|
læknana
|
C
|
lækni
|
læknum
|
lækninum
|
læknunum
|
D
|
læknis
|
lækna
|
læknisins
|
læknanna
|