ווערן (jidysz)

edytuj
transliteracja:
YIVO: vern; polska: wern
wymowa:
IPA/ˈvɛʀn/; IPA[ˈvɛʀn̩]
znaczenia:

czasownik nieprzechodni

(1.1) stawać się, zostawać, zmieniać się (w coś), (osiągać wiek) kończyć, bezosob. robić się; tłumaczone także za pomocą odrębnych czasowników
(1.2) być (coś będzie z czegoś), wychodzić, udawać się

czasownik posiłkowy

(2.1) … służący do tworzenia strony biernej: być, zostać

czasownik przechodni

(3.1) zob. פֿאַרווערן

czasownik zwrotny

(4.1) ווערן זיךbronić się, opierać się, stawiać opór, walczyć, bić się, zmagać się
odmiana:
(1-2) lp איך ווער, דו ווערסט, ער / זי / עס ווערט ‖ lm מיר ווערן, איר ווערט, זיי ווערן ‖ fp זײַן + געוואָרן
(3-4) lp איך ווער, דו ווערסט, ער / זי / עס ווערט ‖ lm מיר ווערן, איר ווערט, זיי ווערן ‖ fp האָבן + געווערט
przykłady:
(1.1) זי איז געוואָרן דרײַצן יאָר.‏ → Ona skończyła / ukończyła trzynaście lat.
(1.1) עס ווערט שפּעט.‏ → Robi się późno.
(1.1) עס איז מיר קאַלט געוואָרן.‏ → Zrobiło mi się zimno.
(1.1) אַלט זאָל מען ווערן, אָבער ניט זײַן.‏ → Można się starzeć, ale nie być starym[1].
(1.2) ס׳וועט דערפֿון גאָרנישט ווערן.‏ → Z tego nic nie będzie / wyjdzie.
(2.1) דער אַרטיקל איז פֿון דער רעדאַקציע אָנגענומען געוואָרן צום דרוק.‏ → Ten artykuł został przyjęty przez redakcję do druku.
składnia:
(1.1) książk. ווערן צוzmieniać się w + B.[2]
(1.1) C. + ווערן → robić się (jakoś) + C.
(2.1) ims. przesz. + ווערן → być + ims. str.br. ndk. (robionym), zostać + ims. str.br. dk. (zrobionym)
kolokacje:
(1.1) אַלט ווערן → starzeć się
(1.1) רויט ווערן → czerwienić się, czerwienieć
(1.1) מיד ווערן → męczyć się
(1.1) בעסער ווערן → polepszać się
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1-2) śwn. werden, por. niem. werden[3]
(3-4) śwn. weren, por. niem. wehren[4]
uwagi:
źródła:
  1.   Hasło „ווערן” w: Борис Вайнблат, Идиш-русский словарь, 2008, s. 309.
  2.   Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273.
  3.   Hasło „werden” w: Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften.
  4.   Hasło „wehren” w: Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften.