мати

мати (język karpatorusiński)

transliteracja:

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik

(1.1) matka

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:: odziedziczone z rus. ма́ти, ze st.rus. мати, z prasł. *mati, z prabałtosł. *mā́ˀtē, z praindoeur. *méh₂tēr; por. pol. mać, czes. máti, litew. motė, goc. 𐌼𐍉𐌳𐌰𐍂, gr. μήτηρ (mḗtēr)

uwagi:

źródła:: Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz karpatorusiński, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

мати (język staro-cerkiewno-słowiański)

zapisy w ortografiach alternatywnych:: ⰿⰰⱅⰻ

transliteracja:: mati

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) matka^[1]

odmiana:

(1.1) deklinacja V (r-tematyczna)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba podwójna	liczba mnoga
mianownik	мати	матери	матери
dopełniacz	матере	матероу	матеръ
celownik	матери	матерьма	матеремъ
biernik	матерь, матере	матери	матери
narzędnik	материѭ	матерьма	матерьми
miejscownik	матери	матероу	матерехъ
wołacz	мати	матери	матери

przykłady:

składnia:

kolokacje:: (1.1) мати градомъ → matka miast, metropolia

synonimy:: (1.1) мт҃и

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:: źródłosłów dla cs. ма́ти; odziedziczone z prasł. *mati, z prabałtosł. *mā́ˀtē, z praindoeur. *méh₂tēr; por. pol. mać, czes. máti, litew. motė, goc. 𐌼𐍉𐌳𐌰𐍂, gr. μήτηρ (mḗtēr)

uwagi:

źródła:

↑ Hasło „мати” w: GORAZD.

мати (język staroruski)

transliteracja:: mati

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) matka^[1]

(1.2) rodzicielka^[1]

(1.3) podstawa, początek^[1]

(1.4) głowa (tytuł)^[1]

czasownik nieprzechodni niedokonany

(2.1) mieć^[2]

odmiana:

(1.1-4) deklinacja V (r-tematyczna)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba podwójna	liczba mnoga
mianownik	мати	матери	матере
dopełniacz	матере	матероу	матеръ
celownik	матери	матерьма	матерьмъ
biernik	матерь	матери	матери
narzędnik	матерьѭ	матерьма	матерьми
miejscownik	матере	матероу	матерьхъ
wołacz	мати	матери	матере

przykłady:

składnia:

kolokacje:: (1.4) мати градовомъ → matka miast, metropolia

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:: (1.1-4); źródłosłów dla rus. ма́ти > białor. ма́ці, karpatorusiń. ма́ти, ukr. ма́ти • ros. мать, ма́ти; odziedziczone z prasł. *mati, z prabałtosł. *mā́ˀtē, z praindoeur. *méh₂tēr; por. pol. mać, czes. máti, litew. motė, goc. 𐌼𐍉𐌳𐌰𐍂, gr. μήτηρ (mḗtēr); (2.1); źródłosłów dla ukr. ма́ти; odziedziczone z prasł. *jьmati; brak nagłosowego и- to prawdopodobnie efekt rozwoju не имати > немати > не мати; por. pol. imać : mieć, st.czes. jmieti : czes. mít, słc. jímať : mať

uwagi:

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Hasło „мати” w: Izmaił Sriezniewski, Матеріалы для Словаря древне-русскаго языка по письменнымъ памятникамъ, t. 2: Л — П, Wydział Języka i Literatury Rosyjskiej Cesarskiej Akademii Nauk, Petersburg 1902, s. 118.
↑ Hasło „мати, маю” w: Izmaił Sriezniewski, Матеріалы для Словаря древне-русскаго языка по письменнымъ памятникамъ, t. 2: Л — П, Wydział Języka i Literatury Rosyjskiej Cesarskiej Akademii Nauk, Petersburg 1902, s. 118.

мати (język ukraiński)

transliteracja:: mati

wymowa:: ма́ти^ⓘ zobacz zasady wymowy ukraińskiej

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) matka^[1]

czasownik

(2.1) mieć^[2], posiadać

odmiana:

(1.1) ^[3]

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	ма́ти	матері́
dopełniacz	ма́тері	матері́в
celownik	ма́тері	матеря́м
biernik	ма́тір	матері́в
narzędnik	ма́тір'ю	матеря́ми
miejscownik	на/у ма́тері	на/у матеря́х
wołacz	ма́ти	матері́

(2.1) ^[3] koniugacja I

		liczba pojedyncza		liczba mnoga
bezokolicznik			ма́ти
	tryb rozkazujący
	1 os.			ма́ймо
	2 os.	май		ма́йте
	czas przyszły
	1 os.	ма́тиму		ма́тимемо, ма́тимем
	2 os.	ма́тимеш		ма́тимете
	3 os.	ма́тиме		ма́тимуть
	czas teraźniejszy
	1 os.	ма́ю		ма́ємо, ма́єм
	2 os.	ма́єш		ма́єте
	3 os.	ма́є		ма́ють
	imiesłów przymiotnikowy czynny
	imiesłów przysłówkowy współczesny		ма́ючи
	czas przeszły
	m	мав		ма́ли
	ż	ма́ла
	n	ма́ло
	imiesłów przymiotnikowy przeszły
	imiesłów przymiotnikowy bierny
	forma bezosobowa
	imiesłów przysłówkowy uprzedni		ма́вши

przykłady:: (1.1) Моя мати народилася в Україні. → Moja matka urodziła się na Ukrainie.; (1.1) А вже він так зраді́є, коли́ приї́де ма́ти.^[4] → A już jak się ucieszy, kiedy przyjedzie matka.; (2.1) Я маю маленьку дитину – сина, якому три рочки. → Mam małe dziecko - syna, który ma trzy latka.; (2.1) Ко́жна люди́на ма́є невід'є́мне пра́во на життя́.^[5] → Każdy człowiek ma niezbywalne prawo do życia.; (2.1) За допомо́гою математи́чних абстра́кцій вче́ні ма́ють змо́гу глубоко проника́ти в суть я́вищ.^[6] → Przy pomocy abstrakcji matematycznych naukowcy mają możliwość wnikać głęboko w istotę zjawisk.

składnia:

kolokacje:

synonimy:: (1.1) przest. матір, reg. матка

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: (1.1); rzecz. матуся ż, матусенька ż, матінка ż, матіночка ż, матонька ż, матуня ż, мама ż, мамуся ż, мамуня ż, мамонька ż, мамуля ż, мамунця ż, мамця ż, мамка ż, мамій m, матір ż, матка ż, маточка ż, материнство n, материзна ż, маточник m, матюк m, матірка ż, материнка ż; czas. матіркувати ndk., матюкатися ndk.; przym. материн, матерній, материнський, матусин, матінчин, мамин, матковий, матчин, маточний, маточковий, матірний, матірчин; (2.1); rzecz. майно n; czas. матися ndk.; przym. майновий

związki frazeologiczne:: (1.1) хрещена мати • Мати Божа • краще б твоя мати аборт зробила; (2.1) мати голову на плечах • мати ніж на горлі • день очі має, а ніч вуха • гора має очі, а ліс - вуха • поле має очі, а ліс - вуха • Бог має драбину - і на гору, і в долину • дожидай долі, то не матимеш і льолі • що має бути, того не обминути • не той сирота, що роду не знає, а той сирота, що долі не має • хто має втопитися, того не повісять • живіт вух не має • будувати - велику мороку мати • хто має час і на час чекає, тому часу не вистачає

etymologia:: (1.1); odziedziczone z rus. ма́ти, ze st.rus. мати, z prasł. *mati, z prabałtosł. *mā́ˀtē, z praindoeur. *méh₂tēr; por. pol. mać, czes. máti, litew. motė, goc. 𐌼𐍉𐌳𐌰𐍂, gr. μήτηρ (mḗtēr); (2.1); odziedziczone z st.rus. мати (zob.), z prasł. *jьmati

uwagi:: (1.1) nie mylić z: матка → macica, królową pszczół

źródła:

↑ Hasło „ма́ти I” w: Słownik polsko-ukraiński ukraińsko-polski (wydanie piąte, poprawione i uzupełnione), Dom Wydawniczy „Czumacki Szlach”, Kijów 2012, ISBN 966-8272-16-1, s. 380.
↑ Hasło „ма́ти II” w: Słownik polsko-ukraiński ukraińsko-polski (wydanie piąte, poprawione i uzupełnione), Dom Wydawniczy „Czumacki Szlach”, Kijów 2012, ISBN 966-8272-16-1, s. 380.
↑ ^3,0 ^3,1 Hasło „ма́ти” w: Словники України online.
↑ Hasło „А ВЖЕ́ <Ж>” w: Алла Лучик, Ольга Антонова, Іоанна Дубровська, Українсько-польський словник еквівалентів слова, Kijów 2011, ISBN 978-966-2410-27-3, s. 15.
↑ Hasło „Стаття 27” w: Розділ II. ПРАВА, СВОБОДИ ТА ОБОВ'ЯЗКИ ЛЮДИНИ І ГРОМАДЯНИНА w: Верховна Рада України, Конституція України, uk.wikisource.org.
↑ Hasło „абстра́кція” w: Зоряна Куньч, Універсальний словник української мови, Wydawnictwo «Навчальна книга — Богдан», Tarnopol 2007, ISBN 966-692-462-5, s. 10.

[1] Hasło „мати” w: GORAZD.

[S-2] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Hasło „мати” w: Izmaił Sriezniewski, Матеріалы для Словаря древне-русскаго языка по письменнымъ памятникамъ, t. 2: Л — П, Wydział Języka i Literatury Rosyjskiej Cesarskiej Akademii Nauk, Petersburg 1902, s. 118.

[S2-3] Hasło „мати, маю” w: Izmaił Sriezniewski, Матеріалы для Словаря древне-русскаго языка по письменнымъ памятникамъ, t. 2: Л — П, Wydział Języka i Literatury Rosyjskiej Cesarskiej Akademii Nauk, Petersburg 1902, s. 118.

[4] Hasło „ма́ти I” w: Słownik polsko-ukraiński ukraińsko-polski (wydanie piąte, poprawione i uzupełnione), Dom Wydawniczy „Czumacki Szlach”, Kijów 2012, ISBN 966-8272-16-1, s. 380.

[5] Hasło „ма́ти II” w: Słownik polsko-ukraiński ukraińsko-polski (wydanie piąte, poprawione i uzupełnione), Dom Wydawniczy „Czumacki Szlach”, Kijów 2012, ISBN 966-8272-16-1, s. 380.

[suo-6] 3,0 ^3,1 Hasło „ма́ти” w: Словники України online.

[7] Hasło „А ВЖЕ́ <Ж>” w: Алла Лучик, Ольга Антонова, Іоанна Дубровська, Українсько-польський словник еквівалентів слова, Kijów 2011, ISBN 978-966-2410-27-3, s. 15.

[8] Hasło „Стаття 27” w: Розділ II. ПРАВА, СВОБОДИ ТА ОБОВ'ЯЗКИ ЛЮДИНИ І ГРОМАДЯНИНА w: Верховна Рада України, Конституція України, uk.wikisource.org.

[9] Hasło „абстра́кція” w: Зоряна Куньч, Універсальний словник української мови, Wydawnictwo «Навчальна книга — Богдан», Tarnopol 2007, ISBN 966-692-462-5, s. 10.

[1]

[1]

[2]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]