żreć (język polski) edytuj

wymowa:
IPA[ʒrɛʨ̑], AS[žreć], ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) o zwierzęciu: jeść[1]
(1.2) posp. obraź. o człowieku: jeść chciwie, łapczywie lub niechlujnie[1][2]
(1.3) o rdzy lub substancji chemicznej: niszczyć, przeżerać[1][2]
(1.4) powodować pieczenie[1]
(1.5) przen. o uczuciu, doznaniu itp.: opanowywać, męczyć kogoś[1][2]

czasownik zwrotny niedokonany żreć się (dk. brak)

(2.1) gryźć, kąsać jeden drugiego[2]
(2.2) pot. kłócić się z kimś[3], dokuczać sobie wzajemnie, żyć w niezgodzie[2]
odmiana:
(1.1-5) koniugacja XI
(2.1-2) koniugacja XI
przykłady:
(1.1) Prosięta żarły miło.
(1.2) Żryj to szybciej!
składnia:
kolokacje:
(1.2) żreć obiad
synonimy:
(1.2) pot. wcinać, szamać; wulg. wpierdalać; daw. pot. ćpać
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. żerca mos, żer m, żerowisko n, żarłok m, żarłocznik m, żarłoctwo n, żarło n, żarłacz m, żarcie n, zżarcie n, żarłoczność ż
czas. zeżreć dk.
przym. żarłoczny, żarłocki
przysł. żarłocznie
przyr. -żerny
związki frazeologiczne:
żreć jak świnia
etymologia:
prasł. *žerti[4] < prabałtosł. *gerˀteipożreć, wychlipać, wychłeptać < praindoeur. *gʷerh₃-pożerać
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4   Hasło „żreć” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4   Hasło „żreć” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3.   Hasło „żreć się” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  4. Rick Derksen, Etymological dictionary of the Slavic inherited lexicon, Brill, Leiden 2008, ISBN 978-90-04-15504-6, s. 559.