łaźbić (język polski) edytuj

 
łaźbiący (1.1) bartnik
wymowa:
[uwaga 1] IPA[ˈwaʑbʲiʨ̑], AS[u̯aźbʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) daw. podbierać miód i wosk z barci[1], zostawiając pszczołom tyle, ile potrzeba im do przezimowania[2]; ogólniej oporządzać pszczoły na zimę[3]; zob. też łaźbić w Encyklopedii staropolskiej
odmiana:
(1.1) koniugacja VIa
przykłady:
(1.1) Bartnik od rana łaźbił gdzieś w lesie.
(1.1) Dosyć tylko raz do roku pszczoły łaźbić.[2]
(1.1) cokoli bywało, żył jako drzewniej, gaił na chyże, łaźbił szmery, dzierżał mrzeżę, w łomcy łowce dzielił; jegdy zasie pożeźcą, albo z chlebojedźce i uczęstniki swymi bieżał kędykole, chąśbą ni łupem nie gardził.[4] (sic!)
składnia:
kolokacje:
(1.1) łaźbić pszczoły
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. łaźbienie n, łaźbiny nmos, łaźbiec m, łaźbień m, leziwo n
czas. wyłaźbić dk.
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) pol. łaz[2]; wyraz pochodzi od sposobu wchodzenia bartnika na drzewo bartne za pomocą leziwa, czyli powroza zaopatrzonego w ławeczkę[5]; ławeczka taka to też łaźbień
uwagi:
  1. jeśli nie zaznaczono inaczej, jest to wersja odpowiadająca współczesnym standardom języka ogólnopolskiego
tłumaczenia:
źródła:
  1. Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, t. IV, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1958–1969, s. 287.
  2. 2,0 2,1 2,2   Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, Warszawa 1900–1927.
  3.   Hasło „bartnictwo” w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900–1903.
  4. …cokolwiek bywało, żył jak dawniej, drzewo na chatę gromadził, podbierał pszczoły, sieć w ręku trzymał, w lesie zdobycz myśliwską z towarzyszami dzielił; gdy zaś jako podpalacz, albo z czeladzią kędykolwiek przechodził, kradzieżą ani łupem nie gardził. (średniowieczna staropolszczyzna)
  5. Janina Leskiewicz, Zarys historii gospodarstwa wiejskiego w Polsce, Instytut Kultury Materialnej, Instytut Historii PAN, Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, Warszawa 1964, s. 368