Wikisłownik

āk-

Ta strona nie ma wersji oznaczonej – możliwe, że nie została przejrzana pod kątem jakości.
Podobna pisownia Podobna pisownia: -ak • a.K. • aak • AK • Ak • ak • Ak. • ak. • Akk. • áak • äkk • åk
wymowa:
znaczenia:

czasownik z ablautem (koniugacja II)

(1.1) umrzeć[1][2][3]
(1.2) zostać zabitym[1][2][3]
(1.3) zostać straconym na mocy wyroku sądowego[3]
(1.4) astr. zaćmić się (o Słońcu lub Księżycu)[1][4]
odmiana:
(1.1-4) oznajm.ter.str.cz.lp 1.os. a-ak-mi, ak-mi; 2.os. a-ak-ti, ak-ti; 3.os. a-ki; ak-kiš-ki-iz-zi; lm 1.os. ak-ku-e-ni, ak-ku-u-e-ni; 2.os. a-ak-te-ni; 3.os. ak-kán-zi, ak-ki-iš-kán-zi; oznajm.przesz.str.cz. lp 3.os. a-ak-ki-iš, ak-ki-iš, a-ki-iš, a-ak-ta, ak-ta, ag-ga-aš, ak-ki-iš-ki-e-et, ak-ki-iš-ki-it; lm 2.os. a-ak-te-en; 3.os. a-ker, a-ke-er, e-ker, e-ke-er; rozk.str.cz.lp 1.os. ak-kal-lu, ag-ga-al-lu; 2.os. a-ak; 3.os. a-ku, ak-du; lm 2.os. a-ak-te-en; 3.os. ak-kán-du, ak-ki-iš-kán-du; oznajm.ter.med.-pass.lp 3.os. ak-ki-iš-ki-it-ta-ri, ak-kiš-ki-it-ta-ri, ak-ki-iš-ki-it-ta-a-ri, ak-ki-iš-kat-ta-ri, ak-kiš-kat-ta-a-ri; lm 3.os. ak-kiš-kán-ta-ri, ak-ki-iš-kán-da-ri; oznajm.przesz.med.-pass.lp 3.os. ak-ki-eš-ki-it-ta-at, ak-ki-iš-ki-it-ta-at; 'ims.' ak-kán-t-, ag-ga-an-t-, ak-ka4-an-t-, a-ag-ga-an-t-
pierwotnie prawdopodobnie: 1.os.lp.oznajm.ter.str.cz. miała odmianę *a-ak-hi zgodnie z koniugacją II, według której odmieniają się pozostałe formy[5]; rdzeń ek(k)- poświadczony jest tylko w 3.os.lm.oznajm.przesz.str.cz.[5]
przykłady:
(1.1) haššui akkanzi → umierają dla króla
(1.2) takku (…) takiya happiri aki → jeśli (…) w innym mieście zostanie zabity
(1.3) apēz uddanaz arha akkiškanzi → z powodu tej sprawy zostaną całkowicie zgładzeni
(1.4) armaš aki → Księżyc jest zaćmiony
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. akkātar n
ims. akkant- (imiesłów przymiotnikowy czynny i bierny)
ims. akkant- w (substantivum)
supinum akkiškiwan
związki frazeologiczne:
(1.1-4) arha ak(k)- → wymrzeć, być całkowicie zgładzonym[6]
(1.1-3) kattan ak(k)- → umrzeć z (kimś)[6]
etymologia:
praindoeur. *h1/3ók-ei, *h1/3k-énti[5]
por. lid. akτa → (należący do) zmarłego[5]; sankr अक (áka) → ból[5]; tocharskiA āk → koniec[7]; tocharskiB āke → koniec[7]; gr. νέκυς → zwłoki[7]; łac. neco → umrzeć[8]; wenetyjski ekupeθaris → prawdop. grób[9][7]
uwagi:
  • Pisownia z pleneskrypcją āk- to sporadycznie stosowana konwencja skrybiarska[10].
  • Zapisywane również za pomocą sumerogramów: ÚŠ[6][11], BA.UŠ[6], BA.ÚŠ[6].
źródła:
  1. 1 2 3 A. Kloekhorst, Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon, Brill, Leiden–Boston 2008, s.v. āk-/akk-, s. 167.
  2. 1 2 J. Friedrich, A. Kammenhuber, Hethitisches Wörterbuch, Bd I (A), Heidelberg 1975–1984, s.v. ak(k)- / ek(k), s. 51.
  3. 1 2 3 J. Puhvel, Hittite Etymological Dictionary, vol. I–II, Walter de Gruyter, Berlin–New York–Amsterdam 1984, s.v. ak(k)- / ek-, s. 17.
  4. ↑ J. Puhvel, Hittite Etymological Dictionary, vol. I–II, Walter de Gruyter, Berlin–New York–Amsterdam 1984, s.v. ak(k)- / ek-, s. 17–18.
  5. 1 2 3 4 5 A. Kloekhorst, Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon, Brill, Leiden–Boston 2008, s.v. āk-/akk-, s. 168.
  6. 1 2 3 4 5 J. Tischler, Hethitisches Handwörterbuch, Innsbruck 2001, s.v. ak(k)- / ek(k)-, s. 12.
  7. 1 2 3 4 J. Puhvel, Hittite Etymological Dictionary, vol. I–II, Walter de Gruyter, Berlin–New York–Amsterdam 1984, s.v. ak(k)- / ek-, s. 22.
  8. ↑ J. Tischler, Hethitisches etymologisches Glossar, Bd. I (A–K), Innsbruck 1983, s.v. ak(k)- / ek(k)-, s. 8.
  9. ↑ V. Pisani, Le lingue dell’Italia antica oltre il latino, Torino 1953, s. 262.
  10. ↑ J. Puhvel, Hittite Etymological Dictionary, vol. I–II, Walter de Gruyter, Berlin–New York–Amsterdam 1984, s.v. ak(k)- / ek-, s. 21.
  11. ↑ Ch. Rüster, E. Neu, Hethitisches Zeichenlexikon. Inventar und Interpretation der Keilschriftzeichen aus den Bogazköy-Texten, Wiesbaden 1989, nr 13, s. 96.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/wiki/āk-”