orać

orać (język polski)

rolnik orze (1.1) końmi

wymowa:

IPA: [ˈɔraʨ̑], AS: [orać]

​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) roln. przygotowywać ziemię pod zasiew poprzez przerzucenie górnej jej warstwy pługiem

(1.2) pot. przen. ciężko pracować

odmiana:

(1.1-2) koniugacja IX lub rzad. koniugacja I, orzę / rzad. oram;

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		orać
czas teraźniejszy		orzę	orzesz	orze	orzemy	orzecie	orzą
czas przeszły	m	orałem	orałeś	orał	oraliśmy	oraliście	orali
	ż	orałam	orałaś	orała	orałyśmy	orałyście	orały
	n	orałom	orałoś	orało
tryb rozkazujący		niech orzę	orz / órz	niech orze	orzmy / órzmy	orzcie / órzcie	niech orzą
pozostałe formy czas przyszły m będę orał, będę orać będziesz orał, będziesz orać będzie orał, będzie orać będziemy orali, będziemy orać będziecie orali, będziecie orać będą orali, będą orać ż będę orała, będę orać będziesz orała, będziesz orać będzie orała, będzie orać będziemy orały, będziemy orać będziecie orały, będziecie orać będą orały, będą orać n będę orało, będę orać będziesz orało, będziesz orać będzie orało, będzie orać czas zaprzeszły m orałem był orałeś był orał był oraliśmy byli oraliście byli orali byli ż orałam była orałaś była orała była orałyśmy były orałyście były orały były n orałom było orałoś było orało było forma bezosobowa czasu przeszłego orano tryb przypuszczający m orałbym, byłbym orał orałbyś, byłbyś orał orałby, byłby orał oralibyśmy, bylibyśmy orali oralibyście, bylibyście orali oraliby, byliby orali ż orałabym, byłabym orała orałabyś, byłabyś orała orałaby, byłaby orała orałybyśmy, byłybyśmy orały orałybyście, byłybyście orały orałyby, byłyby orały n orałobym, byłobym orało orałobyś, byłobyś orało orałoby, byłoby orało imiesłów przymiotnikowy czynny m orzący, nieorzący ż orząca, nieorząca orzące, nieorzące n orzące, nieorzące imiesłów przymiotnikowy bierny m orany, nieorany orani, nieorani ż orana, nieorana orane, nieorane n orane, nieorane imiesłów przysłówkowy współczesny orząc, nie orząc rzeczownik odczasownikowy oranie, nieoranie

lub rzad.

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		orać
czas teraźniejszy		oram	orasz	ora	oramy	oracie	orają
czas przeszły	m	orałem	orałeś	orał	oraliśmy	oraliście	orali
	ż	orałam	orałaś	orała	orałyśmy	orałyście	orały
	n	orałom	orałoś	orało
tryb rozkazujący		niech oram	oraj	niech ora	orajmy	orajcie	niech orają
pozostałe formy czas przyszły m będę orał, będę orać będziesz orał, będziesz orać będzie orał, będzie orać będziemy orali, będziemy orać będziecie orali, będziecie orać będą orali, będą orać ż będę orała, będę orać będziesz orała, będziesz orać będzie orała, będzie orać będziemy orały, będziemy orać będziecie orały, będziecie orać będą orały, będą orać n będę orało, będę orać będziesz orało, będziesz orać będzie orało, będzie orać czas zaprzeszły m orałem był orałeś był orał był oraliśmy byli oraliście byli orali byli ż orałam była orałaś była orała była orałyśmy były orałyście były orały były n orałom było orałoś było orało było forma bezosobowa czasu przeszłego orano tryb przypuszczający m orałbym, byłbym orał orałbyś, byłbyś orał orałby, byłby orał oralibyśmy, bylibyśmy orali oralibyście, bylibyście orali oraliby, byliby orali ż orałabym, byłabym orała orałabyś, byłabyś orała orałaby, byłaby orała orałybyśmy, byłybyśmy orały orałybyście, byłybyście orały orałyby, byłyby orały n orałobym, byłobym orało orałobyś, byłobyś orało orałoby, byłoby orało imiesłów przymiotnikowy czynny m orający, nieorający ż orająca, nieorająca orające, nieorające n orające, nieorające imiesłów przymiotnikowy bierny m orany, nieorany orani, nieorani ż orana, nieorana orane, nieorane n orane, nieorane imiesłów przysłówkowy współczesny orając, nie orając rzeczownik odczasownikowy oranie, nieoranie

przykłady:

(1.1) Chłop wyruszył orać pole.

(1.1) Ja mu sam włożę jarzmo na wspaniałą szyję, / sam Efraima zaprzęgnę, / orać będzie Juda, / Jakub zaś będzie bronował.

(1.2) Przestań tak orać, bo niedługo się wykończysz.

składnia:

(1.1) orać + B. • orać + N.

kolokacje:

(1.1) orać pole / zagon • orać koniem / wołem / traktorem

synonimy:

(1.2) harować

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. oraczka ż, orzba ż, samozaoranie n, oranie n, orka ż, oracz m, podorywka ż

czas. rozorać, zaorać, przeorać, rozorać, podorywać

przym. orny

związki frazeologiczne:

każdy orze, jak może • kto dobrze orze, ma chleb w komorze • orać nosem ziemię / orać nosem po ziemi • orać jak w łysego konia • orać jak wół • dobrze temu, kto umie piórem orać

etymologia:

prasł. *orati → 'orać'

uwagi:

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: harować

• angielski: (1.1) bryt. plough, amer. plow
• arabski: (1.1) حرث (ḥaraṯa)
• białoruski: (1.1) араць
• bułgarski: (1.1) ора (ora)
• chiński standardowy: (1.1) 犁 (lí), 耕 (gēng), 犁田 (lí tián)
• chorwacki: (1.1) orati
• czeski: (1.1) orat
• duński: (1.1) pløje
• esperanto: (1.1) plugi
• estoński: (1.1) kündma
• fiński: (1.1) kyntää
• francuski: (1.1) labourer
• hebrajski: (1.1) חרש (kharash)
• hiszpański: (1.1) arar
• indonezyjski: (1.1) membajak
• japoński: (1.1) すきで耕す
• jidysz: (1.1) אַקערן
• kataloński: (1.1) llaurar
• koreański: (1.1) 쟁기질하다
• litewski: (1.1) arti
• łotewski: (1.1) art
• macedoński: (1.1) ора (ora)
• niderlandzki: (1.1) ploegen
• niemiecki: (1.1) pflügen
• norweski (bokmål): (1.1) pløye
• nowogrecki: (1.1) οργώνω, αροτριώνω
• portugalski: (1.1) arar
• rosyjski: (1.1) вспахивать; (1.2) пахать
• rumuński: (1.1) ara
• serbski: (1.1) орати (orati)
• słowacki: (1.1) orať
• słoweński: (1.1) orati
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) орати / ⱁⱃⰰⱅⰻ (orati)
• szwedzki: (1.1) ploga
• turecki: (1.1) toprağı sürmek, saban sürmek
• ukraiński: (1.1) орати (orati)
• węgierski: (1.1) szánt
• wietnamski: (1.1) cày
• wilamowski: (1.1) akkyn, jen, jēn
• włoski: (1.1) arare

źródła: