[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Olafbot (dyskusja | edycje)
dodane {{audio|LL-Q5146 (por)-Nelson Ricardo 2500-por.wav}}, uporządkowanie nagrań wymowy
→‎por (język polski): znaczenia, odmiany, dr. w tłumacz.; etymol; tłum. włoski, starogrecki
Linia 1:
{{podobne|poor|por.|porr|ppor.|pòr|pór|pôr}}
== por ({{język polski}}) ==
[[Plik:Leek field in Italy 3.jpg|thumb|porpory (1.1)]]
[[Plik:Leeks bg.JPG|thumb|porpory (1.2)]]
[[Plik:Rourky.jpg|thumb|pory (12.31) [[na]] [[kapelusz]]u [[grzyb]]a]]
{{wymowa}}
: {{IPA3|pɔr}}, {{AS3|por}}
: {{audio|LL-Q809 (pol)-Poemat-por.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskorzeczowy''
: (1.1) {{bot}} {{nazwa systematyczna|Allium porrum|L.|ref=tak}}, [[dwa|dwuroślina]] [[letnidwuletni]]a [[roślinaz]] [[uprawnyrodzina|uprawnarodziny]] [[zamarylkowate|amarylkowatych]], [[rodzinauprawiać|rodzinyuprawiana]] [[czosnkowate|czosnkowatychw]] [[cel]]ach [[konsumpcyjny]]ch; {{wikipedia|por (roślina)}}
: (1.2) {{kulin}} {{spoż}} [[warzywo]] [[z]] [[młody]]ch [[pęd]]ów pora (1.1)
''rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy''
: (1.3) [[bardzo]] [[mały]] [[otwór]]
: (2.1) [[bardzo]] [[mały]] [[otwór]]
: (2.42) {{anat}} [[mikroskopijny|mikroskopijne]] [[ujście]] [[gruczoł]]u [[w]] [[skóra|skórze]]
{{odmiana}}
: (1.1-4) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = por
|Dopełniacz lp = pora
|Celownik lp = porowi
|Biernik lp = pora
|Narzędnik lp = porem
|Miejscownik lp = porze
|Wołacz lp = porze
|Mianownik lm = pory
|Dopełniacz lm = porów
|Celownik lm = porom
|Biernik lm = pory
|Narzędnik lm = porami
|Miejscownik lm = porach
|Wołacz lm = pory
}} ''lub'' {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = por
|Dopełniacz lp = pora
|Celownik lp = porowi
|Biernik lp = por
|Narzędnik lp = porem
|Miejscownik lp = porze
|Wołacz lp = porze
|Mianownik lm = pory
|Dopełniacz lm = porów
|Celownik lm = porom
|Biernik lm = pory
|Narzędnik lm = porami
|Miejscownik lm = porach
|Wołacz lm = pory
}}
: (2) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = por
|Dopełniacz lp = pora / poru
|Celownik lp = porowi
|Biernik lp = por
|Narzędnik lp = porem
|Miejscownik lp = porze
Linia 33 ⟶ 65:
: (1.1) ''[[por|Pory]] [[kwitnąć|kwitną]] [[i]] [[owocować|owocują]] [[na]] [[pęd]]ach [[drugoroczny]]ch.''
: (1.2) ''[[nie|Nie]] [[znosić|znoszę]] [[gotować|gotowanych]] [[por]]ów [[i]] [[cebula|cebuli]].''
: (12.42) ''[[kiepski|Kiepskie]] [[kosmetyk]]i [[móc|mogą]] [[zatykać]] [[por]]y [[w]] [[skóra|skórze]].''
{{składnia}}
{{kolokacje}}
Linia 39 ⟶ 71:
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
: (1.1) [[roślina]] [[warzywny|warzywna]]<ref name="Warzywa">Zofia Dobrakowska-Kopecka, Kazimiera Pyszkowska, ''Warzywa z mojego ogródka'', Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, s. 205.</ref>
: (1.2) [[warzywo]] [[cebulowy|cebulowe]]<ref name="Warzywa"/>
: (12.31) [[otwór]]
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
: (1.2) [[włoszczyzna]]
: (12.42) [[skóra]]
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: (1.1-2)
: {{przym}} [[porowy]]
: (12.31-42)
: {{rzecz}} [[porowatość]] {{ż}}
: {{przym}} [[porowaty]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: (1.1) {{etym|łac|porrum}}<ref>{{DoroszewskiOnline|hasło=por II}}</ref> < {{etym|praindoeur|*pr̥so-}}
: (2.1) {{etym|łac|porus}} < {{etym|gr|πόρος}} (póros) → [[przejście]], [[otwór]]<ref>{{DoroszewskiOnline|hasło=por I}}</ref>
{{uwagi}}
: (1.1-2) Spotykana niekiedy forma „pora” ma charakter regionalny<ref>{{PoradniaPWN|hasło=por, nie pora|id=6993}}</ref>. Pojawia się np. w Wielkopolsce<ref>Antoni Danysz, ''Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi'', „Język Polski” nr 8–10, s. 246.</ref>.
: (1.2) zobacz też: [[Indeks:Polski - Warzywa]]
{{tłumaczenia}}
* angielski: (1.1) [[leek]]; (12.31) [[pore]]
* arabski: (1.1) [[كراث]] {{m}} (kurrāṯ)
* baskijski: (1.1) [[porru]]; (12.31) [[poro]]
* bułgarski: (1.1) [[праз]] {{m}} (praz); (1.2) [[праз]] {{m}} (praz)
* chorwacki: (1.1) [[poriluk]] {{m}}
* czeski: (1.1) [[pórek]] {{m}}, [[pór zahradní]] {{m}}; (1.2) [[pórek]] {{m}}
* duński: (1.1) [[porre]] {{w}}
* esperanto: (1.1) [[poreo]]; (12.31) [[poro]]
* francuskifiński: (1.12) [[poireaupurjo]] {{m}}; (1.3), [[porepurjosipuli]] {{ż}}
* francuski: (1.1) [[poireau]] {{m}}, [[porrée]] {{ż}}, [[porreau]] {{m}}, [[poirée]] {{ż}}, [[poirette]] {{ż}}; (2.1) [[pore]] {{ż}}
* hiszpański: (1.1) [[puerro]] {{m}}
* holenderskihiszpański: (1.1) [[preipuerro]] {{m}}, [[porro]] {{m}}, [[poro]] {{m}}
* holenderski: (1.1) [[prei]] {{m}}, [[porrei]] {{m}}
* islandzki: (1.1) [[blaðlaukur]] {{m}}
* jidysz: (1.2) [[פּאָרע]] {{ż}} (pore)
* kaszubski: (1.1) [[pòr]] {{m}}; (1.2) [[pòr]] {{m}}
* łaciński: (12.42) [[porusporrum]] {{n}}, [[porum]] {{n}}, [[purrum]] {{n}}, [[ulpicum]] {{m}}
* niemieckiłotewski: (12.12) [[Porreepuravs]] {{m}}, [[Lauch]] {{m}}; (1.3) [[Pore]] {{ż}}
* hiszpańskimaltański: (1.12) [[puerrokurrata]] {{mż}}
* niemiecki: (1.1) [[Porree]] {{m}}, [[Lauch]] {{m}}; (2.1) [[Pore]] {{ż}}
* norweski (bokmål): (1.1) [[purre]] {{m}}
* nowogrecki: (1.1) [[πράσο]] {{n}} (práso), [[πράσσο]] {{n}} (prásso); (1.2) [[πράσο]] {{n}} (práso), [[πράσσο]] {{n}} (prásso); (12.31) [[πόρος]] {{m}} (póros)
* rosyjskiportugalski: (1.12) [[лукporro]]- {{m}}, [[порейalho-porro]] {{m}}, [[порейalho-francês]] {{m}}; (1.4), {{brazport|[[пораalho-poró]] {{żm}}}}
* rosyjski: (1.1) [[лук-порей|лу́к-поре́й]] {{m}} (lúk-poréj), [[порей]] {{m}} (porej); (2.2) [[пора]] {{ż}} (pora)
* rumuński: (1.1) [[praz]]
* szwedzkirumuński: (1.1) [[purjolökpraz]] {{wm}}; (1.32) [[porpraz]] {{wm}}
* starogrecki: (1.1) [[πράσον]] {{n}} (práson); (1.2) [[πράσον]] {{n}} (práson); (2.2) [[πόρος]] {{m}} (póros)
* węgierski: (1.1) [[póréhagyma]]; (1.3) [[pórus]]
* szwedzki: (1.1) [[purjolök]] {{w}}; (2.1) [[por]] {{w}}
* rumuńskiturecki: (1.12) [[prazpırasa]]
* ukraiński: (1.2) [[цибуля-порей|цибуля-поре́й]] {{ż}} (cibulâ-poréj), [[порей|поре́й]] {{m}} (poréj)
* węgierski: (1.1) [[póréhagyma]], [[póré]]; (12.31) [[pórus]]
* włoski: (1.1) [[porro]] {{m}}; (1.2) [[porro]] {{m}}; (2.1) [[poro]] {{m}}; (2.2) [[poro]] {{m}}
* zachodnioflamandzki: (1.1) [[pret]] {{m}}
{{źródła}}