טאָן

טאָן (jidysz)

transliteracja:

YIVO: ton; polska: ton

wymowa:

IPA: /tɔn/; IPA: [tɔn]

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) robić, czynić, działać, wykonywać

czasownik posiłkowy

(2.1) … w połączeniu z rzeczownikiem w formie tematu czasownika (z rodzajnikiem nieokreślonym) wyrażający krótką czynność jednokrotną

(2.2) … w połączeniu z rzeczownikiem w formie bezokolicznika czasownika (bez rodzajnika) podkreślający daną czynność

czasownik zwrotny

(3.1) טאָן זיך → dziać się, wydarzać się, zdarzać się, stawać się, odbywać się

rzeczownik, rodzaj męski

(4.1) muz. ton, nuta, dźwięk

(4.2) przen. ton, nuta, brzmienie, wydźwięk, odcień, zabarwienie

rzeczownik, rodzaj żeński

(5.1) tona

odmiana:

(1-3) lp איך טו, דו טוסט, ער / זי / עס טוט ‖ lm מיר טוען, איר טוט, זיי טוען ‖ fp האָבן + געטאָן

(4.1-2) lp טאָן; lm טענער

(5.1) lp טאָן; lm טאָנען (w połączeniu z liczebnikami głównymi: טאָן)

przykłady:

(1.1) וואָס טוען זיי?‏ → Co oni robią?

(1.1) וואָס טוט מען?‏ → Co robić?

(1.1) וואָס וועסטו אים טאָן?‏ → I co mu zrobisz?

(2.1) טאָן אַ קוק → spojrzeć, rzucić okiem (wobec: patrzeć)

(2.1) טאָן אַ זאָג → powiedzieć, rzec, rzucić uwagę (wobec: mówić)

(2.1) טאָן אַ קלאַפּ → stuknąć (wobec: stukać)

(2.2) טאָן דערמאָנען → przypominać nieustająco, nie szczędzić przypomnień (wobec: przypominać)

(3.1) וואָס טוט זיך דאָ?‏ → Co się tu dzieje?

(3.1) וואָס טוט זיך מיט דיר?‏ → Co się z tobą dzieje?

(3.1) עפּעס טוט זיך.‏ → Coś się dzieje.

składnia:

(3.1) טאָן זיך מיט → dziać się / stawać się / być z + N., przydarzać się + C.

kolokacje:

(1.1) טאָן אַן אַרבעט → wykonywać pracę

(1.1) טאָן גוטס → czynić dobro

(1.1) טאָן אַ פֿעלער → robić / popełniać błąd

(1.1) תּפֿילה טאָן → odmawiać modlitwę, modlić się

(4.1-2) פֿאַלשער טאָן → dosł. i przen. fałszywy ton, fałszywa nuta

(4.2) געבן / אָנגעבן דעם טאָן → nadawać ton

(4.2) אין דעם טאָן → w tym tonie, na tę nutę, w tym duchu

synonimy:

(2.1) געבן

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

(1.1) האָבן צו טאָן → mieć do czynienia

etymologia:

(1-3) śwn. tuon, por. niem. tun

(4) śwn. tōn < łac. tonus < gr. τόνος (tónos), por. niem. Ton

(5) franc. tonne < śr.łac. tonna, por. niem. Tonne

uwagi:

(1-3) Wariant: טון (tun), z częściowo inną odmianą.

źródła: